Ο Επιτάφιος Θρήνος στην Αλεξάνδρεια

Είναι δύσκολο έως αδύνατον, να βουτήξεις την πένα σου στο μελανοδοχείο του δημοσιογραφικού καθήκοντος την Μεγάλη Παρασκευή, αν δεν επιτρέψεις στον εαυτό σου να λειτουργήσει εκτός της απλής περιγραφής, με ενσυναίσθηση, πρωτοστατούντος στον εσώτερο κόσμο σου του συναισθήματος της συγκίνησης!


Είτε έχεις αμφιβολίες θεολογικής ή θρησκειολογικής φύσεως, είτε ανήκεις στην κατηγορία των αγνωστικιστών, το μαύρο πέπλο της θλίψης που απλώνει επάνω σου η ημέρα αυτή, σου υποδαυλίζει ερεθίσματα να σκεφθείς, όχι μεταφυσικά, αλλά με προβληματισμό και σεβασμό γι αυτό που εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη έχουν οφθαλμούς κατακόκκινους απ΄ τα δάκρυα που ρέουν ωσάν το Μαρτύριο Εκείνου, να το επωμίζεται στις πλάτες του έκαστος θνητός.


Πέρα από ζητήματα και διαφορές που ενυπάρχουν και ενίοτε συνυπάρχουν στην Χριστιανοσύνη, η εικόνα του Χριστού στον Σταυρό και ακολούθως στον Επιτάφιο, από μόνη της ισοδυναμεί με την Υπέρτατη απεικόνιση της Θυσίας Του!
Ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του οιουδήποτε, η εικονογραφία της Μεγάλης Εβδομάδας σαγηνεύει και εντυπωσιάζει. Τιτάνιες μορφές της παγκόσμιας τέχνης την έχουν αποτυπώσει με αριστουργήματα που οριοθετούν χρονικά ορόσημα και πνευματικούς ορίζοντες! Η τέχνη τους καθιστά το άπιαστο απτό, το αόρατο ορατό και μετατρέπει το θάμβος σε δέος!


Η σπουδαιότερη μελωδία που έγραψε θνητός για να περιγράψει τη Θεία σκηνή της Μεγάλης Παρασκευής είναι «Το Ω γλυκύ μου έαρ». Ένα Εγκώμιο Επιταφίου Θρήνου, ίσως ο πλέον εξαιρετικός ορθόδοξος βυζαντινός ύμνος.
Το κατανυκτικό κείμενο του ύμνου αποδίδει τον πόνο της Παναγίας για τον επίγειο θάνατο του μοναδικού υιού της. Είναι ένα μοιρολόι, μεγάλο θρησκευτικό τραγούδι στην Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και στην Ακολουθία του Επιταφίου. Εξιστορεί την σταύρωση του Ιησού και εκφράζει τον πόνο της Αγίας του Μητέρας.


Όλα αυτά τα ζήσαμε όσοι τυχεροί βρεθήκαμε στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η σεπτή μορφή του Ιεράρχη της Χριστιανοσύνης, του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεοδώρου Β΄, είχε από νωρίς δώσει τον τόνο της βαθιάς κατανυκτικής ατμόσφαιρας που αγγίζει σύμπασες τις αισθήσεις και κυριαρχεί επί του πνεύματος, μέσω του υπέρτατου Ύμνου!


Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Πτολεμαΐδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης κ. Φιλάρετος, ο ιεροψάλτης που τυγχάνει κι εκπαιδευτικός στο Αβερώφειο Γυμνάσιο Λύκειο κ. Αλέξανδρος Μπάσης, μετά της αρωγής όταν χρειάστηκε του Γενικού Προξένου κ. Ιωάννη Πυργάκη, ο οποίος άφησε τον προξενικό θώκο στον σολέα, για να αποδοθούν στον ανώτερο βαθμό με την από κοινού ψαλμωδία, οι υμνωδίες της Ταφής του Κυρίου, τόσο μέσα στον Ιερό Ναό όσο και κατά την περιφορά του Επιταφίου, κατάφεραν ύψιστη την απόδοση της βυζαντινής υμνολογίας.


Η προεξάρχουσα θωριά του Μακαριωτάτου με την υποβλητική χροιά της φωνής του, κατέβαλε συγκινησιακά τους πιστούς που ακολουθούσαν ψυχή τε και σώματι την τελετουργία της Ταφής του Ιησού!
Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας παρούσα με τον Πρόεδρό της κ. Ανδρέα Βαφειάδη, τον Α΄ Αντιπρόεδρο κ. Ιωάννη Παπαδόπουλο, τον Β΄ Αντιπρόεδρο κ. Νικόλαο Κόπελο, τον Γενικό Γραμματέα κ. Νικόλαο Κατσιμπρή,τον Οικονομικό Επόπτη κ. Εμμανουήλ Τατάκη, τον Κοινοτικό Επίτροπο και πρώην Πρόεδρο κ. Ιωάννη Σιόκα, τον Διευθυντή κ. Γεώργιο Μπούλο και το προσωπικό της, έδωσε ισχυρό»παρών» τιμώντας την ημέρα στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Στις θέσεις των θεσμικών εκπροσώπων παρούσα η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και Πτολεμαίου Α΄ κα. Λιλίκα Θλιβίτου και πλησίον η συνοδεύουσα τον Γενικό Πρόξενο Αλεξανδρείας σύζυγός του κα Κατερίνα Πυργάκη.


Η διευθύντρια του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Αλεξανδρείας κα. Σταυρούλα Σπανούδη, τα στελέχη του Προξενείου κ. Θρασύβουλος Μακρής μετά της συζύγου του, η κα. Μαρία Παυλίδου συμμετέχουσα και εις την φιλαρμονική, η Έφορος των Οδηγών κα Μαίρη Κάβουρα, ο Γενικός Έφορος των Προσκόπων κ. Άρης Μαρκοζάνης με τους υψηλόβαθμους κ. Τζόνι Μύρο και κ. Γεώργιο Μανδραγό ενδεδυμένοι την προσκοπική τους στολή και συνάμα μέλη της μπάντας που συνόδευε με τις πένθιμες νότες την Περιφορά του Επιταφίου, ο δικός μας Αλεξανδρινός Ηλίας Πίτσικας, εργαζόμενοι στο Ελληνικό Τετράγωνο, εκπαιδευτικοί, επιχειρηματίες και επισκέπτες στην ιστορική πόλη, άπαντες και άπασες μετά των προαναφερθέντων πιστών, σφράγισαν για μια ακόμη χρονιά την ιερά πομπή του Πανάγιου Επιταφίου τον οποίο περιέφεραν οι Κοινοτικοί Επίτροποι καθώς και η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ με τη σύζυγο του Γενικού Προξένου.


Άκρως συγκινητική η στιγμή που ο Ιεράρχης της Χριστιανοσύνης Αφρικανικής ηπείρου μετά τις τρεις στάσεις της πομπής, επάνω στα σκαλοπάτια του Ευαγγελισμού μίλησε έμπλεος συγκίνησης για την Υπέρτατη Θυσία του Ιησού! Κυρίως όμως ικανοποίησε το πιστό ακροατήριο των θρησκευόμενων Αιγυπτιωτών, όταν ανέφερε ότι “σήμερα πνευματικά μου απιδιά, ας προσευχηθούμε για τα παιδιά της Γάζας, για την Παλαιστίνη που σφαδάζεται απ΄ τον πόλεμο για όλους εκείνους που υποφέρουν”.
Επίσης ανέφερε και εξέφρασε τις ευχαριστίες του και τις ευχές του, προς τον Πρόεδρο της Αιγύπτου κ. Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, για την στήριξή του τόσο στην Εκκλησία όσο και στον Ελληνισμό της Αιγύπτου και τις άριστες σχέσεις που υπάρχουν μεταξύ των δύο χωρών μας και των ιδίων.
Ενεθυμήθη και ευχήθηκε σε όλους τους θεσμικούς Αιγυπτιώτες και μη, που ζουν στην Αλεξάνδρεια και σε όλο τον κόσμο και μνημόνευσε τους αποχωρήσαντες από τη ζωή.


Να σημειωθεί κάτι που ο Μακαριώτατος εντελώς μόνος, σιωπηλός και με ταπεινότητα πράττει σε τακτούς χρόνους όπως έπραξε την Μεγάλη Παρασκευή άνευ συνοδείας να επισκεφθεί τα Ελληνικά Νεκροταφεία της Αλεξάνδρειας. Τον συνέλαβε ο φακός του δικού μας κ. Ηλία Πίτσικα και δημοσιοποιούμε την φωτογραφία που λάβαμε τονίζοντας την αξία αυτής της διακριτικής προσευχής του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεοδώρου Β΄ ως μια κίνηση που τιμά τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία!

Μεγάλη Παρασκευή στην Αγία Αικατερίνη

Το έχουμε γράψει πολλάκις και συχνάκις στη σελίδα μας και την εφημερίδα της Κοινότητας! Η απώλεια για την Παροικία μας, όταν το καλοκαίρι αποχωρήσει ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Πάνος Γαζής θα είναι μεγίστη. Αφενός μεν για τα σχολεία καθώς τα πέντε αγόρια του φοιτούν σε όλες τις βαθμίδες, αφετέρου δε για την κάλυψη των Θείων Λειτουργιών στους Nαούς της Κοινότητας, τόσο ως ιερέας, όσο και ως ιεροψάλτης όταν το Πατριαρχείο τον χρειάζεται. Παράλληλα δε και ως ο κληρικός εντός της Κοινότητας που βρίσκεται συνεχώς και αδιαλείπτως στον Οίκο Ευγηρίας ΜΑΝΝΑ και τα νεκροταφεία της Ελληνικής Παροικίας.
Αυτό μπορούσε να το διαπιστώσεις ιδίοις όμασσι την Μεγάλη Παρασκευή σε δύο Ιερούς Κοινοτικούς Ναούς: Στην Αγία Αικατερίνη του Ελληνικού Τετραγώνου και στων Παμμέγιστων Ταξιαρχών Ιμβραημίας, αλλά και στον Άγιο Νικόλαο που πήγε για το “Άρατε Πύλας”.


Στον πρώτο Ναό ξεκίνησε η Μεγάλη Παρασκευή για την Αλεξάνδρεια, με τα ακούσματα της θείας μελωδίας «Ω γλυκύ μου Έαρ» και ακολούθησε ευθύς αμέσως στους Ταξιάρχες η ίδια τελετουργική υμνολογία που διαπερνά με τις νότες της, το σώμα και την ψυχή των πιστών.

Ακούραστος με τη στήριξη των παιδιών του να κρατούν τις λαμπάδες και να τον εξυπηρετούν εντός του Ιερού και την μέγιστη για μια ακόμη φορά του Γενικού Προξένου κ. Ιωάννη Πυργάκη συνεισφορά στην ιεροψαλτική διαδικασία, δημιούργησε μια συγκινησιακή ατμόσφαιρα με κυρίαρχο συναίσθημα της θλίψης για την Ταφή του Ιησού που προδόθηκε από τον Άνθρωπο, τον οποίο ήρθε να σώσει.

Το εγκώμιο «Η Ζωή εν Τάφω» ακουγόταν σε όλο το Τετράγωνο απ΄ τη ρωμαλέα και ρυθμική φωνή του π. Πάνου και όταν πραγματώθηκε η Περιφορά του Επιταφίου εντός των χώρων της Ελληνικής Κοινότητας με κατάληξη το προαύλιο του ΜΑΝΝΑ και οι διαμένοντες εκεί μαζί με το προσωπικό προσευχόντουσαν από την βεράντα του Ιδρύματος, τότε οι καρδιές λύγισαν. Εκείνη τη στιγμή η φιλαρμονική που έπαιζε τη θλιμμένη μουσική της, μαζί με τους προσκόπους, τους πιστούς που ακολουθούσαν τη θεία πομπή και τους ηλικιωμένους του Γηροκομείου, συνυπήρξαν ως αδιαίρετες μονάδες σε μία και μοναδική ενότητα πανανθρώπινης υπαρκτικότητας.


Το «Άρατε Πύλας» έθιμο της χριστιανοσύνης, επαναλαμβανόμενο μέχρι να ανοίξει η εκκλησιαστική θύρα, καθώς ο π. Πάνος Γαζής χτυπούσε με τα χέρια του να εισακουσθεί η πιστοποίηση, τελέσθηκε ως εξής με τον γιο του μέσα: Η λιτανεία σταμάτησε έξω από την είσοδο του ναού και ο εντός του, αναπαριστά τον Άδη. Εκεί διημείφθη ο διάλογος μεταξύ του θριαμβευτή Σωτήρος Χριστού και του Άδου, μέσω των ερωταποκρίσεων του εβδόμου και ογδόου στίχου του ΚΓ’ ψαλμού που είναι ο κάτωθι. [« Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης!». Ὁ δὲ ἔσωθεν τῶν κεκλεισμένων πυλῶν παρὰ τὰ κλεῖθρα ὑποκρινόμενος τὸν Ἅδην ἐρωτᾶ αὐθαδῶς: «-Τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης;» Ἡ ἐπιτακτικὴ κέλευσις ὡς καὶ ἡ αὐθάδης ἐρώτησις ἐπαναλαμβάνονται ἐκ τρίτου. Καὶ τότε τὴν τρίτην φορὰν ὁ ἱερεὺς ὠθῶν ἰσχυρῶς διὰ τοῦ ποδὸς καὶ τῶν χειρῶν τὰς πύλας, ἀναφωνεῖ ἐν κυριαρχικῇ δυνάμει: «– Κύριος τῶν Δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς τῆς Δόξης!» Καὶ ἀνοίγει βασιλικῶς καὶ αὐταρχικῶς τὰς πύλας, καὶ οὕτως εἰσέρχεται εἰς τὸν ναὸν ὁ Ἐπιτάφιος.]

Ιερός Ναός Παμμέγιστων Ταξιαρχών Ιμβραημίας,


Με την ίδια ακριβώς τελετουργία υμνήθηκε η Ταφή του Κυρίου στον Ιερό Ναό Παμμέγιστων Ταξιαρχών Ιμβραημίας, όπου εκεί τρεις γυναίκες έψαλλαν παραπέμποντας κατά κάποιο τρόπο σε μυροφόρες.
Η κα Βούλα Δαμιανίδου, η κα Κωνσταντίνα Τερζή και το «αηδόνι του Καστελόριζου» κα Ευαγγελία Ξενοπούλου στο ψαλτήρι, βοήθησαν τα μέγιστα έτσι ώστε να ολοκληρωθεί και ιεροψαλτικώς η τελετουργία της Μεγάλης Παρασκευής!


Και στους δύο Ιερούς Ναούς που λειτούργησε ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Πάνος Γαζής, παρευρέθησαν ο Γενικός Πρόξενος κ. Ιωάννης Πυργάκης, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, ο Γενικός Γραμματέας κ. Νικόλαος Κατσιμπρής, ο Β΄ Αντιπρόεδρος κ. Νικόλαος Κόπελος, ο Οικονομικός Επόπτης κ. Εμμανουήλ Τατάκης, ο Κοινοτικός Επίτροπος και πρώην Πρόεδρος κ. Ιωάννης Σιόκας, οι οποίοι κράτησαν και τον Επιτάφιο κατά την Περιφορά του ενώ σε όλους τους Ιερούς Ναούς παρών ήταν η μπάντα της Κοινότητας και το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων.

Παρευρέθησαν επίσης ο Πρώην Κοινοτικός κ. Πάρης Μακρής μετά της οικογενείας του, η Έφορος των Οδηγών κα Μαίρη Κάβουρα, ο ιστοριοδίφης κ. Κώστας Βρουλιωτάκης, ο καλλιτέχνης κ. Ηλίας Πίτσικας και πολλοί φίλοι Αιγυπτιώτες και Ιμβραημιώτες.


Ιδιαίτερα αξίζει να τονισθεί η πρωτοβουλία του π. Πάνου Γαζή να προτείνει με την πρεσβυτέρα κα. Ελένη Γαζή, να στολισθεί ο Επιτάφιος από τους ντόπιους Ιμβραημιώτες, έτσι όπως ορίζει το έθιμο να γίνεται σε κάθε Ναό το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης προς Μεγάλη Παρασκευή, κάτι το οποίο πραγματοποιήθηκε με ξεχωριστή συμμέτοχη και κατανυκτικότητα από τις πιστές γυναίκες της Ιμβραημίας.
Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας εύχεται Καλή Ανάσταση σε όλους!