Απόσπασμα από την Διδακτορική Διατριβή του Αναστασίου Δ. Αναστάσιου με τον τίτλο «Η Ελληνική Παροικία της Αιγύπτου πριν και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο» σελίδα 173 (Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) την 15η Ιουνίου 2020
Τα κοινοτικά και φιλανθρωπικά συσσίτια
Το αυξανόμενο κόστος της καθημερινής επιβίωσης των οικονομικά ασθενέστερων στρωμάτων της ελληνικής παροικίας ελαφρύνεται με τη διενέργεια συσσιτίων στα κοινοτικά σχολεία και σε κοινόχρηστους χώρους και αίθουσες των διαφόρων φιλανθρωπικών συλλόγων. Στην δε Αλεξάνδρεια τα μαθητικά συσσίτια κατανέμονται σε σύνολο 1300 μαθητών μεταξύ των οποίων 457 στην Τοσιτσαία Σχολή, 130 στη Σαλβάγειο – Παλαιολόγειο, και 50 στο Γυμνάσιο. Στα κοινοτικά συσσίτια του Καΐρου σιτίζονται καθημερινά από το ‘Συσσίτιο του Απόρου 250 άτομα και 500 άτομα στην Αλεξάνδρεια από το ‘Μπενάκειο Συσσίτιο’ ενώ 1500 έως 1600 μερίδες μοιράζονται καθημερινά από το ‘Λαϊκό Συσσίτιο’. Είναι χαρακτηριστική η επίσκεψη του Γενικού Προξένου κ. Βαλτή στα εκπαιδευτήρια του ‘Αισχύλου-Αρίωνα’ στο Παλαιό Τελωνείο όπου διαπιστώνει την τραγική κατάσταση πολλών παιδιών της παροικίας που υποσιτίζονται.
Στο Κάιρο λειτουργεί το ‘Σχολικό Συσσίτιο’ το οποίο εφαρμόζει την αρχή της δωρεάν σίτισης για τους εντελώς άπορους μαθητές ενώ για τους ‘σχετικά απόρους ή περιορισμένων πόρων’ μαθητές διατηρήθηκε η διαβάθμιση της πληρωμής δικαιώματος σίτισης με τιμή παρεχόμενης μερίδας κάτω του κόστους. Από τις αρχές του 1938 λειτούργησε και το ‘Πρωινό Ρόφημα’ για τα περίπου 350 αποκλειστικώς άπορα παιδιά των κοινοτικών σχολείων. Το φαινόμενο της φιλανθρωπίας θα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις καθώς αυξάνεται δραματικά ο αριθμός των ανέργων παροίκων. Σύμφωνα με πηγές του Πατριαρχείου τα 2/3 της παροικίας υποφέρει εξαιτίας της φτώχειας και της ανεργίας. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πραγματοποίηση της φιλανθρωπικής δράσης η εξεύρεση πόρων καθώς ο προϋπολογισμός του Πατριαρχείου για το σκοπό αυτό ανέρχεται ετησίως σε 1000 λίρες. Μάλιστα προτείνεται ως λύση όχι η παλιννόστηση αλλά η μετανάστευση στη Νότια Αφρική. Χρέος της ελληνικής κυβέρνησης πρέπει να είναι η επέκταση των διαπραγματεύσεων με τη συγκεκριμένη χώρα με σκοπό την ετήσια αύξηση του αριθμού των Ελλήνων παροίκων προς τη Νότια Αφρική.
Σε αντιδιαστολή με τον Πατριάρχη, ο Γεώργιος Ρούσσος, κοινοτικός επίτροπος και υπεύθυνος για τα κοινοτικά σχολεία υποστήριξε πώς: ‘η φιλανθρωπία βαραίνει όλη την παροικιακή ζωή. Τίθεμαι αντίθετος στη φιλανθρωπία διότι κατάντησε μία ανάγκη. Η φιλανθρωπία βλάπτει παρά ωφελεί και επιτρέπει πολλές φορές την εκμετάλλευση ενώ δημιουργεί ανέργους. Ασφαλώς θα έβρισκαν εργασία εάν γινόταν μια συστηματική έρευνα των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας και επιδιώκονταν η εκμετάλλευση’ αυτών των παροίκων μέσω ελληνικών κεφαλαίων και ελληνικής διαχείρισης. Εξαιτίας του γεγονότος ότι η βιομηχανική εκμετάλλευση της χώρας έχει γίνει εντατικότερη, ελάχιστοι Έλληνες απασχολούνται σε βιομηχανικές επιχειρήσεις.
Οι περισσότεροι εξακολουθούν να επιδίδονται σε έργα που ανέλαβαν από τις αρχές της μετανάστευσής τους στην Αίγυπτο παρά τον ανταγωνισμό που αντιμετωπίζουν.
Αυτός ο ανταγωνισμός επιφέρει την καταστροφή και έτσι αυξάνεται ο αριθμός εκείνων που προσφεύγουν στη φιλανθρωπία. Δυστυχώς αυτό το φαινόμενο είναι αδύνατο να ενταθεί περισσότερο καθώς τα κέρδη των ελληνικών επιχειρήσεων συνεχώς λιγοστεύουν και όλοι βρίσκονται στην ανάγκη να περιορίσουν τα έξοδά τους. Δηλώνει την απαισιοδοξία του για το μέλλον της παροικίας διότι δεν υπάρχει σαφής και σοβαρή έφεση προς παρακολούθηση της εξέλιξης του τόπου και εκμετάλλευσης των νέων πόρων από πλευράς της παροικίας. Η αποφυγή οποιασδήποτε συνεργασίας με τους ντόπιους στερεί από τους Έλληνες τη δυνατότητα εύρεσης νέων κεφαλαίων που θεωρούνται απαραίτητα για την ίδρυση νέων επιχειρήσεων. Καταλήγοντας για το ζήτημα της φιλανθρωπίας θεωρεί πώς η όποια προσπάθεια επέκτασής της, παρά τα κηρύγματα, είναι αδύνατη. Η μοναδική λύση είναι η εξεύρεση πόρων εργασίας για τους απόρους.
Για το κρίσιμο ζήτημα της φιλανθρωπίας τοποθετείται και ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας κος. Βαλτής ο οποίος υποστηρίζει πώς θα ήταν δυνατή η ελάττωση του αριθμού των απόρων εάν επιτυγχάνονταν η σύσταση μικρού ταμείου που θα μεριμνούσε για την παλιννόστηση κάθε έτος των πλέον απόρων. Όντας κάτοχοι ενός μικρού κεφαλαίου 40-250 λιρών θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια μικρή εργασία στον τόπο τους. Επισημαίνει πώς οι ενέργειες των φιλανθρωπικών σωματείων θα πρέπει να είναι πιο συντονισμένες και συστηματοποιημένες κάτω από την καθοδήγηση μιας μικρής και ολιγομελούς Επιτροπής Συντονισμού υπό την αιγίδα του Γενικού Προξένου.
ΠΡΩΙΝΟ ΡΟΦΗΜΑ ΑΠΟΡΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 1938-39
ΣΤΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ
ΣΧΟΛΕΣ ΜΕΡΙΔΕΣ
Μέσης Εκπαίδευσης 8.580
Τοσιτσαία 32.215
Αβερώφειο Παρθεναγωγείο 24.840
Φαμηλιάδειος Αρρένων 21.667
Φαμηλιάδειος Θηλέων 15.310
Αισχύλος-Αρίων 25.010
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 127.622
Σχετικά με το παραπάνω ‘Πρωινό Ρόφημα’ στα κοινοτικά σχολεία της Αλεξάνδρειας η Προσωρινή Επιτροπή υπό την προεδρία της κας Βατιμπέλλα και του κου. Γ. Ρούσσου αποφάσισε όπως ξεκινήσει την διανομή του ροφήματος από την αρχή του προσεχούς μήνα καθώς ο αριθμός των απόρων μαθητών αυξάνεται διαρκώς λόγω των δύσκολων οικονομικών συνθηκών. Χίλιοι και πλέον μαθητές έχουν εγγραφεί για το πρωινό ρόφημα και δεν είναι απίθανο αυτός ο αριθμός να αυξηθεί.
