Για μία μεγάλη μορφή της Χριστιανοσύνης που έμελλε να παίξει έναν από τους σπουδαιότερους ρόλους στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, αγωνιζόμενος σθεναρά για την ελευθερία του ελληνικού γένους, τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόφιλο τον Πάτμιο, μίλησε συγκινημένος ο Προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος κατά την ακολουθία της Κυριακής της Ορθοδοξίας στον επιβλητικό ναό της ομογένειας του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Αλεξανδρείας, λίγα 24ωρα πριν συμπληρωθούν ακριβώς τα 200 χρόνια από την 25η Μαρτίου του 1821.
Και μιλώντας ενώπιον των προξενικών και παροικιακών αρχών, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος τόνισε χαρακτηριστικά ότι «αν κατά τον ιερό αγώνα του 1821, το σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει να δείξει έναν Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄, αν η Ελλάδα έχει να παρουσιάσει έναν Παλαιών Πατρών Γερμανό, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έχει να παρουσιάσει τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόφιλο τον Πάτμιο που κήρυξε Ορθοδοξία και Ελληνισμό».
Παρουσία του Πατριαρχικού Επιτρόπου Αλεξανδρείας Μητροπολίτου Ναυκράτιδος κ. Νάρκισσου και του Επισκόπου Ταμιάθεως Γερμανού, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος αναφέρθηκε στα διακόσια ολόκληρα χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
«Διακόσια χρόνια που ελπίζει μία Ελλάδα και μία Κύπρος, που υψώνουνε Σταυρό Ορθοδοξίας, που βαφτίζονται χιλιάδες παιδιά στην Αφρική! Διακόσια χρόνια τώρα που το λάβαρο της Ελευθερίας κυματίζει για να ζούνε οι λαοί της γης ελεύθεροι. Και εμείς, σαν Γένος των Ελλήνων, να ψάλομε και να σιγοτραγουδούμε «Χαίρε, Ω, Χαίρε Ελευθεριά», είπε χαρακτηριστικά ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος, τιμώντας τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας της εποχής εκείνης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόφιλο τον Πάτμιο, που προσήλθε από άποψη εθνική και θρησκευτική αρωγός στην Επανάσταση του 1821 και ο οποίος, με τα λόγια, τις πράξεις και την αυτοθυσία του, αναδείχθηκε σ’ έναν εκ των μοχλών της Εθνεγερσίας. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ο Αλέξανδρος Υψηλάντης αποκάλεσε τον Θεόφιλο «κλέος των Πατριαρχών, δόξα του Γένους και στήριγμα της Ελλάδας», όπως καταγράφει στα ιστορικά του αρχεία το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.
Μάλιστα, κατά την ίδια ακολουθία ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρος μίλησε για «τη μνήμη και την ευγνωμοσύνη στους Ευεργέτες της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας και όλης της παροικίας και όσων αγωνίστηκαν για την πατρίδα, παρουσία του Γενικού Προξένου της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια κ. Αθανάσιου Κοτσιώνη, του Προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ιωάννη Σιόκα, της Προέδρου της Κυπριακής εν Αιγύπτω Αδελφότητας κας Μάρως Φορμόζη, της Προέδρου του Πτολεμαίου του Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρείας κας Λιλίκας Θλιβίτου, της Προέδρου του Λυκείου Ελληνίδων Αλεξανδρείας κας Αλίκης Αντωνίου και του Αντιπροέδρου της Κοινότητας κ. Ανδρέα Βαφειάδη και του Γενικού Γραμματέα κ. Δημήτρη Κάβουρα και όλης της αλεξανδρινής παροικίας που είχε προσέλθει να αποτίσει φόρο τιμής στο Μνημόσυνο των Ευεργετών της Κοινότητας.
Και κατέληξε:
«Οι λαοί της γης ζούνε με την ιστορία τους. Και δεν πεθαίνουν! Γιατί γνωρίζουν να τραγουδάνε και να ψάλλουνε την ελευθερία τους».
Όπως ακριβώς και το νέο της Ελληνικής Επανάστασης έγινε γνωστό στην Αλεξάνδρεια την 31η Μαρτίου 1821 από Μωραΐτη καραβοκύρη, ο οποίος έφθασε με φορτίο για λογαριασμό των Αδελφών Τοσίτσα από τη Μεθώνη και το ανήγγειλε στο σπίτι του Τοσίτσα. Και όπου στο ίδιο σπίτι, δώδεκα χρόνια αργότερα, το 1833, έγινε για πρώτη φορά η συγκινητική έπαρση της ελληνικής σημαίας, με τον ίδιο τον Μιχαήλ Τοσίτσα να διορίζεται ως ο πρώτος Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια.
