Η κα. Πέρσα Κουμούτση καταξιωμένη συγγραφέας και μεταφράστρια είναι γνωστή για το έργο της τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αίγυπτο. Γι΄ αυτό και στο άκουσμα της είδησης ότι πρόκειται να δώσει διάλεξη στον Πτολεμαίο Α΄, ήταν σίγουρο ότι η ιστορική έπαυλη της αείμνηστης Αγγελικής Παναγιωτάτου θα γέμιζε με Αιγύπτιους και Αιγυπτιώτες για να παρακολουθήσουν την ομιλία της και όσα θα ακολουθούσαν. Και αυτό πραγματικά έγινε! Το Σάββατο 22 Νοεμβρίου 2025 η αγαπητή σε όλους μας Πέρσα Κουμούτση από το βήμα του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων Πτολεμαίος Α΄ ανέπτυξε με τεκμηριωμένα επιχειρήματα, αποδεικτικά στοιχεία και ιδιαίτερη σαφήνεια τον λόγο της, ο οποίος κινήθηκε σύμφωνα και με τον τίτλο «Ανάμεσα στο Μύθο και την Ιστορία: όψεις της Αλεξάνδρειας στα εμβληματικά έργατου Λώρενς  Ντάρελ και του Στρατή Τσίρκα».

Το ακροατήριο παρακολούθησε με προσήλωση απ΄ την αρχή μέχρι το τέλος την ομιλία της τιμώμενης συγγραφέως, η οποία με αμεσότητα κατέδειξε την «εκλεκτική  συγγένεια» της γραφής των δύο ανωτέρω συγγραφέων στους οποίους οι σύγχρονες γενιές οφείλουν πολλά όσον αφορά στη γνώση τους, σχετικά  με τις ιστορικές πτυχές του παρελθόντος που έχουν καταγράψει οι δύο δεινοί λογοτέχνες .

Ένα μικρό απόσπασμα από τα ειπωθέντα της Πέρσας Κουμούτση ακολουθεί παρακάτω:

[…Περιορίζοντας λοιπόν τη σημερινή παρουσίασή μου σε δύο ευρωπαϊκές φωνές του περασμένου αιώνα, τον Λόρενς Ντάρελ και τον Στρατή Τσίρκα, μπορώ να πω με βεβαιότητα πως και οι δύο αποτύπωσαν την πόλη με τρόπο ανεπανάληπτο· έναν τρόπο που έμεινε στην Ιστορία της λογοτεχνίας ως εμβληματικός και ανεξίτηλος, παρότι διαφορετικός ο ένας από τον άλλο, προσφέροντάς της —όπως επισημαίνουν και οι μελετητές— δύο ξεχωριστές όψεις ή ψυχές της ίδιας πόλης. Παρότι για αμφότερους, η Αλεξάνδρεια είναι κάτι πολύ περισσότερο από τόπος, δεν λειτουργεί απλώς ως σκηνικό ή φόντο στα έργα τους, αλλά αναδεικνύεται σε αληθινή πρωταγωνίστρια και είναι μια Αλεξάνδρεια μυστηριώδης, αισθησιακή, πολυπολιτισμική, πολυπρισματική, γεμάτη αντιθέσεις.

Ομοιότητες
Ο Λόρενς Ντάρελ και ο Στρατής Τσίρκας γράφουν σχεδόν ταυτόχρονα για την Αλεξάνδρεια .— Το Αλεξανδρινό Κουαρτέτο γράφτηκε ανάμεσα στο (1957–1960) και οι Ακυβέρνητες Πολιτείες (1961–1965) αποτελούν δύο μεγάλες αφηγήσεις που συνομιλούν υπόγεια, φωτίζοντας διαφορετικές εκφάνσεις του ίδιου τόπου και της ίδιας εποχής: τη Μέση Ανατολή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, και λίγο πριν το τέλος του αποικιακού κόσμου. Ο ένας μέσα από τον μύθο και το μυστήριο του έρωτα, ο άλλος μέσα από το πάθος της Ιστορίας. Έτσι η ίδια πόλη αντικατοπτρίζεται σε δύο διαφορετικές συνειδήσεις, αποκαλύπτοντας τη δύναμη της λογοτεχνίας να αναπλάθει τον κόσμο με τον δικό της τρόπο, τη δική της δυναμική και τη δική της οπτική γωνία.
Στο Αλεξανδρινό Κουαρτέτο, ο έρωτας είναι κυρίαρχος καθοριστικός, διέπει τους πρωταγωνιστές και τις πράξεις τους σε μεγάλο βαθμό, αποτελεί δηλαδή το κλειδί της ύπαρξης τους, αφορμή διερεύνησης του εσώτερου εαυτού και της εξέλιξης τους. Το ίδιο το βιβλίο θεωρείται από πολλούς μια ψυχογραφική πραγματεία του ανθρώπου σε μια εποχή αναταραχών αλλά και μεγάλων μεταστροφών και μετατοπίσεων. Στις Ακυβέρνητες Πολιτείες, ο έρωτας υπάρχει, και είναι δυνατός, πολυμορφικός και επίσης καταλυτικός στην εξέλιξη της ιστορίας, όμως δεν επισκιάζει τα γεγονότα, δεν είναι αυτοσκοπός, τα αναδεικνύει, ενώ πάντα εμπλέκεται με την ευθύνη του ανθρώπου απέναντι στις κοινωνικές συμβάσεις και εκείνες της Ιστορίας. Έτσι θα μπορούσαμε να πούμε ότι ενώ ο Ντάρελ, κινείται προς μια εσωτερική/υπαρξιακή αλήθεια, ορμώμενός πάντα από τη ιστορία, ο Τσίρκας στρέφεται ξεκάθαρα προς την ιστορική μνήμη και σε σημαντικό βαθμό επιδιώκει την πολιτική αναπαράσταση της εποχής με μια ανεπαίσθητη κριτική ματιά. Ο ένας δημιουργεί σπουδή στο βάθος και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχής και του ερωτικού φαινομένου σε περιόδους κρίσεις και κρίσιμων μεταβολλών, ο άλλος γράφει ένα μυθιστόρημα με έντονες ιστορικές αναφορές με πολιτικές και ιδεολογικές διαστάσεις, ή χροιά αν θέλτε. Αλλά ως προς την οπτική, την προσέγγιση και το περιεχόμενο ομοιάζουν αρκετά, αφού και οι δύο χρησιμοποιούν πολυφωνικές και περίπλοκες δομές. Ο Ντάρελ μέσα από την παράθεση πολλών οπτικών του ίδιου γεγονότος. Ο Τσίρκας μέσα από διασταυρούμενες φωνές, ημερολόγια, επιστολές, αφηγήσεις, όπου η αλήθεια διαμορφώνεται συλλογικά. Εν τέλει ωστόσο, και οι δυο επισημαίνουν εκ του αποτελέσματος /μέσω της γραφής, ότι η πραγματικότητα δεν είναι μία και πως ένα πρόσωπο, ή μια πόλη εν προκειμένω ακόμα και μια συνθήκη μπορεί να ειδωθεί από χίλιες πλευρές, ανάλογα με την πρόθεση, τη δημιουργική διάθεση και την προοπτική του γράφοντος”.

Η πνευματική ικανοποίηση που διαχέετο μέσα στον Πτολεμαίο Α΄, απ΄ την εμπεριστατωμένη ανάλυση της κας Πέρσας Κουμούτση ήταν εμφανέστατη στα πρόσωπα όλων, καθώς τέτοιου είδους δραστηριότητες του ανωτέρω Συλλόγου, με την απήχηση που είχε η συγκεκριμένη βραδιά σπανίζουν και καλό θα είναι να επαναλαμβάνονται οι αξιόλογες και ποιοτικές διαλέξεις.

Η Πρόεδρος του Πτολεμαίου Α’ κα Λιλίκα Θλιβίτου, πάντα με τη γνωστή ευγένεια και το χαμόγελο υποδέχτηκε τους προσκεκλημένους Αλεξανδρινούς και όχι μόνο, φωτογραφήθηκε μαζί τους όπως και με τη συγγραφέα και τους ξενάγησε στην μονοκατοικία της Ελληνίδας ιατρού που κάποτε το σαλόνι της έσφυζε από ζωή. Αισθανόσουν πως οι άνθρωποι των Γραμμάτων, της Επιστήμης και των Τεχνών, γενικότερα του Πολιτισμού της πάλαι ποτέ ένδοξης εποχής, ξαναζωντάνευαν μέσα στους χώρους του Πτολεμαίου, με ένα συναισθηματικό ερέθισμα που προσέδιδε την αίγλη που άρμοζε στη βραδιά.

Μεταξύ πολλών άλλων η κα Θλιβίτου κατά την προσφώνησή της και το χαιρετισμό προς τους φίλους που παρευρίσκοντο εντός της αιθούσης, ανέφερε τα εξής: «Κάθε φορά που υποδεχόμαστε προσωπικότητες και μάλιστα του Αιγυπτιωτισμού, αισθανόμαστε υπερηφάνεια για το έργο που επιτελούμε καθώς όλοι μαζί πορευόμαστε προς τον ίδιο στόχο… τον ίδιο σκοπό: Δηλαδή, η ανάγκη για Γνώση να προεξάρχει στο σαλόνι του Πτολεμαίου, τιμώντας κατ΄  αυτό τον τρόπο μια εποχή που μπορεί να πέρασε ανεπιστρεπτί, όμως η προσπάθεια να παραμείνει ο χώρος μας ανοικτός με δράση και δημιουργία, αποτελεί για όλους εμάς ένα διαρκές μνημόσυνο και μια υπενθύμιση ότι τίποτε απ΄ το ιστορικό μας παρελθόν δεν πάει χαμένο.

Γιατί… για να έχεις παρόν και μέλλον οφείλεις να σέβεσαι όλα όσα σου κληροδότησαν οι σπουδαίοι άνθρωποι και κυρίως όλοι εκείνοι που ανύψωσαν τον πολιτισμό της Αλεξάνδρειας στα ύψη.

Η αγαπητή σε όλους μας Πέρσα Κουμούτση ανήκει στην κατηγορία των δημιουργών που μας τιμά απόψε με την παρουσία της και  την ενδιαφέρουσα για την αγαπημένη μας πόλη, διάλεξή της».

Στο τέλος της ομιλίας της συγγραφέως Πέρσας Κουμούτση τέθηκαν ερωτήματα και ακολούθησε διάλογος. Ιδιαίτερη αίσθηση δημιούργησε η τοποθέτηση του Συντονιστή Εκπαίδευσης Βόρειας Αφρικής και Μέσης Ανατολής κ. Γεωργίου Κοκορέλη, ο οποίος μέσω ρητορικών ερωτημάτων και απαντήσεων, τόνισε ακόμα περισσότερο εκείνες τις σημαντικές πτυχές της διάλεξης, λύοντας απορίες που ενδεχομένως να έθεταν κάποιοι επί της ομιλίας της Πέρσας Κουμούτση.

Ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Δημήτριος Κάβουρας, κατέθεσε μέσω επερωτήσεων τις απόψεις του, προσθέτοντας επιπλέον τόνο στον διάλογο μιας τόσο ενδιαφέρουσας διάλεξης.

Είναι ιδιαίτερα επιβοηθητικό οι ακροατές να λαμβάνουν το λόγο μετά από μια ενδιαφέρουσα ομιλία και να συνταξιδεύουν μεσώ της διαλεκτικής με τον ομιλητή ή την ομιλήτρια, όπως στην προκειμένη περίπτωση συνέβη με την διακεκριμένη συγγραφέα Πέρσα Κουμούτση.

Σ΄ αυτήν την βραδιά του πολιτισμού παρέστησαν: ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Ταμιάθεως και Προϊστάμενος της Ιεράς Μονής του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου κ. Γερμανός, ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Δημήτριος Κάβουρας, ο Σύνδεσμος του ΠΝ της Ελλάδας με την Αλεξάνδρεια Πλοίαρχος κ. Χρυσόστομος Ράγκος με τη σύζυγό του Έλλη, ο Εκπρόσωπος της Κυπριακής Αδελφότητας κ. Πέτρος Λούτσης, ο Συντονιστής Εκπαίδευσης Βόρειας Αφρικής και Μέσης Ανατολής κ. Γεώργιος Κοκορέλης,οι δύο Διευθύντριες Αφερωφείου και Τοσιτσαίου κ. Αφροδίτη Πεβερέτου και κ. Αμάντα Νικολακοπούλου, ο πρώην Διευθυντής του Ελληνικού Κέντρου Πολιτισμού Αλεξανδρείας κ. Βασίλειος Φιλιππάτος, η αρχαιολόγος και Διευθύντρια του Ιδρύματος Ελληνικού και Αλεξανδρινού Πολιτισμού κα Καλλιόπη Παπακώστα, η κα. Ευαγγελία Παπαζώτου από το Λύκειο των Ελληνίδων  και πολλοί εκπαιδευτικοί, φίλοι και Αιγύπτιοι άνθρωποι του πολιτισμού. Προσωπικότητες από την Αίγυπτο, συγγραφείς, ποιητές και δημοσιογράφοι ήταν οι κάτωθι: Dr.Khaled Moustafa, Dr.Ahmad Bassiouny, Hoda elsafty και Αngel Aziz καθώς και ο Dr της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αλεξανδρείας κ. Μάγκντι Χασάν με την Dr του Παανεπιστημίου Αλεξανδρείας κα. Ρουάϊντα Μαμούνι.

Να τονιστεί ιδιαίτερα η σημαντική προσφορά στην εκδήλωση του Γενικού Γραμματέα κ. Δημήτρη Καλομοιράκη, ο οποίος διαχειρίστηκε μέσω του υπολογιστή του, το οπτικοακουστικό μέρος της εκδήλωσης όπως πράττει και στις άλλες εκδηλώσεις του Πτολεμαίου.

Στο τέλος ακολούθησε το γνωστό κέρασμα στο σαλόνι του Πτολεμαίου, όπου εκεί δόθηκε η δυνατότητα στα πηγαδάκια συζητήσεως που ανοίχτηκαν, να εκφράσουν άπαντες τα θερμά τους συγχαρητήρια προς την ομιλήτρια κα. Πέρσα Κουμούτση καθώς και προς την Πρόεδρο κα Λιλίκα Θλιβίτου και το Διοικητικό Συμβούλιο του Πτολεμαίου Α΄ για την εξαιρετική εκδήλωση.