Στον Πτολεμαίο πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 20 Μαρτίου 2025, η διάλεξη του καθηγητή της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Στέφανου Ματθαίου, με τον τίτλο «Η Πτολεμαϊκή Αλεξάνδρεια και ο γλωσσικός και γραμματειακός πολιτισμός της Ελληνικής Αρχαιότητας».
Τον ομιλητή προλόγισε η Πρόεδρος του «Πτολεμαίου Α» κα Λιλίκα Θλιβίτου, η οποία μεταξύ πολλών άλλων είπε τα εξής:
«Ο Σύλλογος Ελλήνων Επιστημόνων «Πτολεμαίος Α΄», ακριβώς με αυτού του είδους τις εκδηλώσεις και τις δραστηριότητες επιθυμεί να συμπορεύεται, σύμφωνα και με την επιθυμία της αείμνηστης Αγγελικής Παναγιωτάτου, η οποία ήταν η εξής: Να αποτελέσει η έπαυλή της έναν χώρο επιστημονικού πολιτισμού!
Σ αυτό τον ανακαινισμένο χώρο, που η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας με επιμέλεια, αισθητική και αυξημένα έξοδα λόγω φθορών, κατόρθωσε σε οικονομικά δύσκολες εποχές να μας παραδώσει το κτήριο απολύτως λειτουργικό και ασφαλές, σεβόμενη την ιστορία του και την οποία ευχαριστούμε, σήμερα έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε έναν άνθρωπο του οποίου η παρουσία εδώ μας τιμά ιδιαίτερα.
Πριν αναλάβει ο ίδιος ο ομιλητής, θα αναφέρω ορισμένα βασικά στοιχεία απ την πολύπλευρη και επιστημονική του διαδρομή, καθώς το ακαδημαϊκό και βιογραφικό του μέγεθος είναι ανεξάντλητο.
Ο τιμώμενος σήμερα λοιπόν, Στέφανος Ματθαίος, σπούδασε Κλασική Φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών – Πτυχίο Φιλολογίας 1988 – και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην Κλασική Φιλολογία και τη Γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο του Göttingen, τις οποίες ολοκλήρωσε το 1998 με διδακτορικό στην Κλασική Φιλολογία. Εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης στο Τμήμα Αρχαιογνωσίας του Πανεπιστημίου της Κολωνίας – 1998-2000 – και δίδαξε Αρχαία Ελληνική Φιλολογία ως λέκτορας και επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (2000-2006) και κατόπιν ως επίκουρος καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (2006-2018). Το 2018 διορίστηκε αναπληρωτής καθηγητής και το 2022 καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και διδάσκει έκτοτε το γνωστικό του αντικείμενο στο οικείο Τμήμα Φιλολογίας. Κατά το εαρινό εξάμηνο 2010 δίδαξε στο Τμήμα Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Freiburg, ενώ κατά το εαρινό εξάμηνο 2014 δίδαξε με υποτροφία του βραβείου Spinoza ως επισκέπτης εταίρος στο Τμήμα Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Leiden.
Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντάσσονται οι αρχαίες γλωσσικές θεωρίες, η αρχαία και βυζαντινή λεξικογραφία, η υπομνηματιστική και σχολιαστική γραμματεία, η ομηρική φιλολογία στην αρχαιότητα, οι Αλεξανδρινοί γραμματικοί, η ιστορία της Κλασικής Φιλολογίας, καθώς και θέματα από την ιστορία της ελληνικής γλώσσας.
Όσο για τις επιστημονικές δημοσιεύσεις του στον διεθνή χώρο των αν’άλοων έγκυρων εντύπων, αυτές είναι αναρίθμητες και γι αυτό τις παραλείπω λόγω χρόνου.Κυρίες και κύριοι σας ευχαριστώ πολύ και εύχομαι να απολαύσουμε όλοι μας μια εποικοδομητική διάλεξη, έτσι ώστε να ωφεληθούμε πνευματικά, με την γνώση και τις πληροφορίες που θα μας προσφέρει ο κ. καθηγητής».
Ακολούθησε ο Συντονιστής Εκπαίδευσης Βόρειας Αφρικής και Μέσης Ανατολής κ. Γεώργιος Κοκορέλης, ο οποίος αναφέρθηκε τόσο στον τιμώμενο ομιλητή και φίλο του συμμαθητή του απ το σχολείο των Αναβρύτων, όσο και στον σημαντικό ρόλο που παίζει ο «Πτολεμαίος Α΄» καθώς όπως ο ίδιος δήλωσε ήταν η πρώτη του φορά που επισκέπτεται τον ιστορικό Σύλλογο Ελλήνων Επιστημόνων, ενώ στη συνέχεια τοποθετήθηκε σχετικά με την σημασία της ελληνικής γλώσσας στο διάβα του χρόνου.
Ο κ. Στέφανος Ματθαίος παρουσίασε την ομιλία του εκτενώς, με τεκμηριωμένο λόγο ένεκα της γνώσης που κατέχει, παραθέτοντας στο ακροατήριο όλα τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν το θέμα που ανέπτυσσε περί της Πτολεμαϊκής Αλεξάνδρειας και του γλωσσικού και γραμματειακού πολιτισμού της Ελληνικής Αρχαιότητας.
Με την ολοκλήρωση της διάλεξής του χειροκροτήθηκε απ΄ τους παριστάμενους και άρχισε η επικοινωνία με το ακροατήριο μέσω ενός εποικοδομητικού διαλόγου, στον οποίο συμμετείχαν πολλοί εκ του ακροατηρίου.
Παρευρέθησαν πολλοί εκ των αλεξανδρινών θεσμών, όπως ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ταμιάθεως κ. Γερμανός – Προϊστάμενος της Ιεράς Μονής του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου, ο Πανοσιολογιότατος Πατριαρχικός Επίτροπος κ. Δαμασκηνός ο οποίος μετέφερε και τις ευχές και ευλογίες του Μακαριωτάτου, τους οποίους συνόδευαν οι νέοι ιερείς της Πατριαρχικής Αυλής, Επιφάνιος και Ανδρέας, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια κ. Ιωάννης Πυργάκης, ο Σύνδεσμος του Π/Ν κ. Χρυσόστομος Ράγκος, ο Γενικός Γραμματέας του «Πτολεμαίου Α΄» κ. Δημήτριος Καλομοιράκης, η διευθύντρια του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Αλεξανδρείας κα Σταυρούλα Σπανούδη, η αρχαιολόγος και διευθύντρια του Ινστιτούτου Ελληνικού και Αλεξανδρινού Πολιτισμού κα Καλλιόπη Παπακώστα, η διευθύντριες του Αβερωφείου και Τοσιτσαίου κες Αφροδίτη Πεβερέτου και Αδαμαντία Νικολακοπούλου, η Dr του Πανεπιστημίου Αλεξανδρείας κα. Ρουάϊντα Μαμούνι, ο ιστοριοδίφης κ. Γεώργιος Κυπραίος, εκπαιδευτικοί, εργαζόμενοι στην Κοινότητα, οι μαθητές της Πατριαρχικής Σχολής «Άγιος Αθανάσιος» και Αιγυπτιώτες οι οποίοι παρευρέθησαν για να απολαύσουν την διάλεξη του καθηγητή Στέφανου Ματθαίου.
Η βραδιά έκλεισε με ευχαριστίες από την οικοδέσποινα κα Λιλίκα Θλιβίτου. Είχαν προηγηθεί τα ερωτήματα που έθεσαν προς τον ομιλητή, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος κ. Γερμανός, ο Πατριαρχικός Επίτροπος κ. Δαμασκηνός, ο Γενικός Πρόξενος κ. Πυργάκης, ο Συντονιστής κ. Κοκορέλης, ο Γενικός Γραμματέας κ. Δημήτριος Καλομοιράκης, η αρχαιολόγος κα Παπακώστα, ο ιστοριοδίφης κ. Κυπραίος, οι εκπαιδευτικοί κοι. Μπάσης και Χατζησκάκης, ο Πατέρας Ανδρέας, η διευθύντρια κα Πεβερέτου και άλλοι.
Έτσι λοιπόν και μέσω της διαλεκτικής, επετεύχθη ο στόχος της βραδιάς να γίνουν κοινωνοί οι παριστάμενοι περί της αλεξανδρινής γλωσσικής γραμματείας, γι αυτό και άπαντες αποχώρησαν ικανοποιημένοι και με προστιθέμενη γνώση στους διανοητικούς τους θύλακες.
Να σημειωθεί ακόμα ότι ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, λόγω έκτακτου ιατρικού προβλήματος αγαπημένου του συγγενούς, απουσίαζε, γεγονός που ανέφερε η Πρόεδρος κα Λιλίκα Θλιβίτου εξ αρχής και προς τούτο μετέφερε τους θερμούς χαιρετισμούς του Προέδρου της ΕΚΑ, καθώς και τις ευχές του για καλή επιτυχία!
Στο τέλος οι προσκεκλημένοι κεράστηκαν καφέ, αναψυκτικά και γλυκίσματα στο σαλόνι του «Πτολεμαίου Α΄» εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία για συνύπαρξη δημιουργώντας ως είθισται τα γνώριμα επικοινωνιακά τους πηγαδάκια γύρω από τον επίσημο προσκεκλημένο και τιμώμενο ομιλητή κ. Στέφανο Ματθαίο!
