Ολοκληρώθηκε η εξόδιος ακολουθία και ο ενταφιασμός του μακαριστού Αρχιεπισκόπου μέσα σε κλίμα θλίψης και συγκίνησης.

Ο ενταφιασμός του έγινε σε ειδική κρύπτη μέσα στο Καθεδρικό Ναό, όπως ήταν η επιθυμία του.

Ο συντονιστής του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών Επίσκοπος Heinrich Bedform-Strohm είπε στον επικήδειο που εκφώνησε:

«Συγκεντρωθήκαμε σήμερα με θλίψη και ταυτόχρονα με βαθιά ευγνωμοσύνη, καθώς παραδίδουμε την ψυχή του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστασίου στην αιώνια αγκαλιά του αναστημένου Κυρίου μας.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών του μπορούσαμε να αισθανθούμε πόσο πολύ αγαπήθηκε εδώ στην Αλβανία, τη χώρα της μακράς και ακούραστης υπηρεσίας του για τον λαό που βρέθηκε τόσο κοντά στην καρδιά του. Ακούσαμε για το πόσο σημαντικός, πνευματικός και ολοκληρωτικός εκκλησιαστικός ηγέτης ήταν σε ολόκληρη την Ορθόδοξη κοινότητα. Επιτρέψτε μου να προσθέσω σε αυτό τη φωνή του παγκόσμιου οικουμενικού κινήματος. Για εμάς ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ήταν μια μεγάλη πνευματική αυθεντία: ένας εντυπωσιακός θεολόγος, βαθιά ριζωμένος στην παράδοσή του και ταυτόχρονα με έναν θαυμάσια ευρύ ορίζοντα. Και ήταν ένας αγαπητός εν Χριστώ αδελφός, αγαπητός σε όλους για την ταπεινότητα, την ευγένεια και την αγάπη του. 

Υπήρξε μία από τις πιο επιδραστικές ορθόδοξες προσωπικότητες στο οικουμενικό κίνημα επί δεκαετίες, μια πανύψηλη μορφή, η συμβολή της οποίας στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών (ΠΣΕ) διαμόρφωσε την αποστολή του και διεύρυνε το όραμά του. Υπηρέτησε τόσο ως οραματιστής θεολόγος όσο και ως πραγματιστής ηγέτης, για παράδειγμα στο γραφείο του ως πρόεδρος του ΠΣΕ (για να αναφέρουμε μόνο ένα από τα πολλά), συμβάλλοντας βαθιά στην αποστολή του ΠΣΕ να φέρει τις εκκλησίες κοντά σε αμοιβαία κατανόηση και κοινή μαρτυρία.

Τα εκτενή θεολογικά του συγγράμματα ασχολήθηκαν με κρίσιμα ζητήματα, όπως η αποστολή της Εκκλησίας σε έναν πλουραλιστικό κόσμο, ο διαθρησκειακός διάλογος, η περιβαλλοντική διαχείριση, η θεολογία της συμφιλίωσης, η κοινωνική δικαιοσύνη και ο ρόλος της Εκκλησίας στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής ανισότητας. Τα έργα αυτά παραμένουν μια ισχυρή πηγή έμπνευσης, ενθαρρύνοντας τους χριστιανούς παγκοσμίως να υπερβούν τις διαιρέσεις, να προωθήσουν την αμοιβαία κατανόηση και να αποτελέσουν σημείο ενότητας σε αυτόν τον διαιρεμένο κόσμο.»

Λύγισε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος – «Ο μέγα στύλος της εν Αλβανίας εκκλησίας, έπεσε»

Εμφανώς συγκινημένος ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος εκφώνησε τον επικήδειο λόγο του.

«Ὁ μέγας στύλος τῆς ἐν Ἀλβανίᾳ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἔπεσεν! Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου καί πάσης Ἀλβανίας Ἀναστάσιος ἐξεδήμησεν εἰς Κύριον! Καί ναί μέν τό ἄγαν προβεβηκός τῆς ἡλικίας καί ὁ ἀπό καιροῦ κλονισμός τῆς ὑγείας τοῦ σεπτοῦ Πρωθιεράρχου μᾶς προητοίμαζον διά τό ἐπερχόμενον τέλος τῆς ἐπί γῆς αὐτοῦ πορείας. Οὐχ ἧττον, ἡ στέρησις τοιούτου πνευματικοῦ Πατρός καί ἐκκλησιαστικοῦ ἡγέτου προκαλεῖ βαθεῖαν κατ᾽ ἄνθρωπον θλῖψιν! Ὁ Ἀναστάσιος ὑπῆρξεν ὁ ὑπηρέτης τοῦ θαύματος τῆς ἐκ νεκρῶν ἀναστάσεως τῆς τοπικῆς Ἐκκλη-σίας, μετά τήν μεγάλην καί σκοτεινήν νύκτα τῆς στρατευ-μένης ἀθεΐας, μετά τόν μέγαν διωγμόν τῶν Χριστιανῶν ἀπό μέρους ἀντιθέου καθεστῶτος.

Ὅταν τό καθεστώς αὐτό κατέρρευσε καί ἐφάνη δυνατή ἡ ἀνασυγκρότησις τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ποτνία Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀνεζήτησε τόν προικισμένον ἄνδρα, ὁ ὁποῖος θά ἠδύνατο νά ἀναλάβῃ τήν διάσωσιν τοῦ κλυδωνιζομένου σκάφους. Τόν ἄνδρα ἐκεῖνον, ὁ ὁποῖος θά συνεδύαζεν ἀρετήν, εὐφυΐαν, ἀποφασιστικότητα, ἀγωνι-στικόν φρόνημα, ἐργατικότητα, διπλωματικήν εὐστροφίαν, διεθνῆ, εἰ δυνατόν, ἀναγνωρισιμότητα, πίστιν ἀκλόνητον εἰς τήν ἱεράν ἀποστολήν, ἀφοσίωσιν εἰς τά πατρῷα θέσμια καί ἀγάπην διά τόν πονεμένον λαόν τοῦ Θεοῦ. Καί τά ηὕρομεν πάντα ταῦτα εἰς τό πρόσωπον τοῦ Τιτουλαρίου τότε Μητροπολίτου Ἀνδρούσης, ἀνδρός, ὁ ὁποῖος εἶχε καί εἰς τήν Ἱεραποστολήν τῆς Ἀφρικῆς λαμπρύνει τήν μαρτυρίαν του, καί ἀκαδημαϊκήν ἐπιφάνειαν οὐ τήν τυχοῦσαν εἶχε, καί κατά τόν καλλίτερον τρόπον εἶχε συστήσει τόν ἑαυτόν του εἰς τήν Ἐκκλησίαν!

Λευκαδιοκεφαλλήν εἰς τήν καταγωγήν ὁ μακαριστός Ἀναστάσιος ἐγεννήθη ἐν Πειραιεῖ καί νεώτατος εἰργάσθη εἰς τήν ἐσωτερικήν ἱεραποστολήν, εἰς χιλιάδας νέων διδάξας τήν εὐσέβειαν! Δι᾽ αὐτόν τό ὅτι ὑπῆρχεν ἦτο ἕν θαῦμα τοῦ Θεοῦ! Ἡ ἁγία μήτηρ του ἀπέκρουσε μετά βδελυγμίας τήν παρό-τρυνσιν τῶν ἰατρῶν νά ὑποστῇ ἄμβλωσιν, ὡς πάσχουσα ἐκ φυματιώσεως, ἐπειδή ὁ θάνατος ἦτο δῆθεν ἀναπόφευκτος τόσον δι᾽ αὐτήν, ὅσον καί διά τό κυοφορούμενον! Καί εὐτυχῶς! Διότι τό κυοφορούμενον ἦτο ὁ λαμπρός ἀνήρ, ὁ ὁποῖος σήμερον, μετά ἑνενήκοντα πέντε ὁλόκληρα ἔτη, κεῖται ἄπνους ἐνώπιον ἡμῶν, ἀφοῦ διέγραψε μίαν λαμπράν ἐκκλη-σιαστικήν πορείαν καί διακονίαν! Ἠγάπησε τά γράμματα καί διεκρίθη ὡς σπουδαῖος ἐρευνητής θρησκειολόγος, παρου-σιάσας εἰς τό Ὀρθόδοξον κοινόν τό Ἰσλάμ, τόν Ἰουδαϊσμόν, τόν Βουδδισμόν καί τά Ἀφρικανικά θρησκεύματα. Οὕτω συνέβαλε μεγάλως εἰς μίαν καλλιτέραν κατανόησιν τῶν πιστῶν τῶν ἄλλων θρησκειῶν, οἱ ὁποῖοι ζοῦν πλέον δίπλα μας, καί εἰς τήν οἰκοδομήν σχέσεων καλῆς συνυπάρξεως καί συνεννοήσεως.

Μεγάλη του ὄντως ἀγάπη ὑπῆρξεν ἡ ἐξωτερική ἱεραπο-στολή, εἰς τήν ὁποίαν ἀφιέρωσε τά ὡραιότερα χρόνια τῆς νεότητός του, ἔθεσεν ἰσχυρά θεμέλια, κατήρτισε σπουδαῖα στελέχη ὅλων τῶν βαθμῶν τῆς Ἱερωσύνης, ἀνέπτυξε τό ὄνομα καί τό πρόσωπον τοῦ πρεσβυγενοῦς Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας!

Ὡς Διευθυντής τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος προέβη εἰς τήν ἔκδοσιν Πατερικῶν Κειμένων, συμβαλών εἰς τήν στροφήν ἐκ τῶν ὀθνείων πρός τό Ὀρθόδοξον πνεῦμα κειμένων πού ἐκυριάρχουν μέχρι καί τῆς δεκαετίας τοῦ ᾽60, ἐπί τάς πηγάς τῶν ὑδάτων καί τόν ὑγιῆ ἄρτον τῆς Πατερικῆς Θεολογίας. Ὀρθόδοξον Πατερικόν ἅλας εἶχε πάντοτε καί ἡ παρουσία του εἰς τήν Οἰκουμενικήν Κίνη-σιν καί τό Παγκόσμιον Συμβούλιον Ἐκκλησιῶν, ἐνῷ ὑπῆρξεν ἡ ψυχή τοῦ «Συνδέσμου», ἤτοι τῆς Παγκοσμίου Ὀργανώσεως Ὀρθοδόξων Νεανικῶν Κινήσεων, τοῦ ὁποίου ἦτο ἐκ τῶν ἱδρυτῶν.

Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἀλβανίας, ἀπό τῆς ἀρχῆς τῆς ἀνακηρύξεως αὐτῆς εἰς Αὐτοκέφαλον, εἶχε ταραχώδη ἱστορίαν, διά λόγους κυρίως πολιτικούς. Ἀλλά ἡ πλήρης συμφορά ἦλθε διά τῆς ἀποφάσεως «καταργήσεως» τῆς θρησκείας ὑπό τοῦ ἀθεϊστικοῦ καθεστῶτος, ὅτε οἱ ἱερεῖς ἐδιώχθησαν, ἀπεσχηματίσθησαν, τούς ἀπηγορεύθη πᾶσα λειτουργική πρᾶξις καί ἡ Ἐκκλησία κατέστη Ἐκκλησία διωκομένων, Ἐκκλησία κατακομβῶν. Τό 1991 τό Οἰκουμε-νικόν Πατριαρχεῖον, ἐν τῇ ὀφειλετικῇ μερίμνῃ του ὑπέρ πασῶν τῶν ἐμπεριστάτων Ἐκκλησιῶν, τόν ἐκάλεσε καί τόν ἀπέστειλεν εἰς Ἀλβανίαν ὡς Πατριαρχικόν Ἔξαρχον, προκει-μένου νά θέσῃ νέα θεμέλια καί νά φέρῃ τό μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως εἰς τόν πονεμένον Ὀρθόδοξον λαόν τῆς Χώρας.

Μετά δέ ἀπό ἕν καί ἥμισυ ἔτος, καί ἀφοῦ ἔδωκεν ἄριστα δείγματα ἀναγεννητικοῦ ἔργου, τόν ἐξέλεξε καί τόν κατέ-στησεν Ἀρχιεπίσκοπον Τιράνων, Δυρραχίου καί πάσης Ἀλβα-νίας, τήν 24ην Ἰουνίου 1992.
Ἀσφαλῶς, ἡ ποιμαντορία του δέν ὑπῆρξεν ἀνέφελος! Ἐν μέσῳ συμπληγάδων ἐχώρει πάντοτε καί ἐπί ξυροῦ ἀκμῆς ἐπορεύετο! Ἄλλωστε, εἶχε τό χάρισμα καί κατάλληλα πρόσωπα νά ἐπιλέγῃ ὡς ἀμέσους συνεργάτας του, καί ὁδούς νά διανοίγῃ ἐκεῖ ὅπου ἐφαίνετο ἀδιέξοδος, καί τούς ἀπαραιτήτους πόρους νά ἐξευρίσκῃ διά τήν ἐκ τῆς τέφρας ἀναγέννησιν τῆς Ἐκκλησίας. Ἱεροί Ναοί, Μοναί, Ἐκπαιδευ-τήρια, Ἱερατική καί Θεολογική Σχολή, νοσοκομεῖα καί ἄλλα κοινωφελῆ ἱδρύματα εἶναι ὀλίγα μόνον ἀπό τά πολλά ἐπιτεύγματά του. Φύσει γλυκύς, ἐπιεικής, ὑποχωρητικός ὅπου ἔπρεπεν, ἀλύγιστος καί ἀνυποχώρητος ὅπου τό συμφέρον τῆς Ἐκκλησίας ἐπέβαλλε, διπλωμάτης σπανίας δεξιότητος, ἐγνώριζε νά λειαίνῃ ἀκάνθας, νά ἀποφεύγῃ τριβάς, νά θεραπεύῃ πληγάς, νά καταρτίζῃ ψυχάς, νά συγκροτῇ θεοφιλῶς τήν Ἐκκλησίαν.

Θά ἐνθυμούμεθα ὅ,τι ὡραῖον, ὅ,τι λαμπρόν, ὅ,τι θεοφιλές, ὅ,τι οἰκοδομητικόν τῆς Ἐκκλησίας ἔπραξε καί ἐπέ-τυχεν ὁ μακαριστός, καί δοξάζομεν τόν Θεόν, ὁ Ὁποῖος ἐχαρίσατο εἰς τήν σύγχρονον Ἐκκλησίαν Πρωθιεραρχικόν ἀνάστημα τοῦ ὕψους τοῦ Ἀναστασίου Γιαννουλάτου!

Ὁ Ἀναστάσιος ὡς προσωπικότης καί ὡς Πρωθιεράρχης, ἀσφαλῶς εἶναι ἀναντικατάστατος! Καί ἡ στέρησίς του συνιστᾷ σεισμόν εἰς τήν τοπικήν Ἐκκλησίαν. Εἴμεθα, ὅμως, βέβαιοι ὅτι ἡ εὐχή του, μαζί μέ τάς πρεσβείας πάντων τῶν Ἁγίων τοῦ Ἰλλυρικοῦ, θά βοηθήσῃ εἰς τήν ἐκλογήν τοῦ πλέον ἀξίου καί καταλλήλου διά τόν θρόνον διαδόχου του. Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως θά περιβάλλῃ καί τόν νέον Ἀρχιεπίσκοπον, ὅποιος καί ἄν εἶναι αὐτός, μέ πολλήν ἀγάπην καί θά εἶναι πάντοτε παρά τό πλευρόν του, ἑτοίμη νά συμπαρασταθῇ εἰς πᾶν ὅ,τι χρειασθῇ ἡ τοπική Αὐτοκέφαλος Ἐκκλησία!
Ἀδελφέ Ἀναστάσιε! Ἀπό κέντρου ψυχῆς καί καρδίας σέ ἀποχαιρετοῦμεν, εὐχόμενοι τήν μετά τῶν δικαίων καί Ἁγίων κατάπαυσίν σου!

Αἰωνία καί ἐν εὐλογίαις ἡ μνήμη σου!»

Ράμα: «Ο Αναστάσιος έφερε το φως στην Αλβανία μετά το σκότος»

«Εφυγε ο Αναστάσιος της Αλβανίας. Δύσκολα να βρεθεί στην ιστορική μνήμη μας άλλη προσωπικότητα που έχει ταυτιστεί με την Αλβανία», τόνισε ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Εντι Ράμα. 

«Εφερε το φως στην Αλβανία μετά το σκότος» ήταν τα χαρακτηριστικά λόγια του Αλβανού πρωθυπουργού. «Συκοφαντήθηκε και υπέμεινε με στωικότητα. Επωμίστηκε τις διενέξεις των χωρών μας» δήλωσε αποχαιρετώντας τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο. 

«Ηταν Ελληνας στην καταγωγή και Αλβανός στην υπηκοότητα» τόνισε ο αλβανός πρωθυπουργός.

Μητσοτάκης: Ο Αναστάσιος ήταν ένας διπλωμάτης της αγάπης

«“Τολμούμε να ελπίζουμε.” Πιστεύω ότι αυτά τα λόγια συνοψίζουν τη ζωή και τη δράση του Ιεράρχη που αποχαιρετούμε σήμερα. Γιατί πράγματι, το θάρρος και η ελπίδα ήταν οι δύο πυξίδες που καθοδηγούσαν πάντα τον Αναστάσιο στο θαυμάσιο ταξίδι του. Ενα ταξίδι που ήταν σταθερά στο πλευρό των ανθρώπων και των δικαιωμάτων τους. Μερικές φορές ως ταπεινός ιεραπόστολος στην Αφρική, ανάμεσα σε πεινασμένα παιδιά. Άλλοτε ως αθόρυβος υποστηρικτής των φοιτητών στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Και, φυσικά, ως ο μεγάλος αναστηλωτής και ακούραστος πρωτοπόρος της Ορθοδοξίας στην Αλβανία.

Υποκλινόμαστε με ευλάβεια μπροστά σε αυτό το μεγαλείο μιας εξαιρετικής προσωπικότητας. Διότι ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας ήταν ταυτόχρονα ένας διανοούμενος της πίστης και ταπεινός υπηρέτης του πλησίον του. Με άλλα λόγια, ήταν ένας άνθρωπος που ήταν ένας από τους καλύτερους ανθρώπους του κόσμου, ήταν ένα λαμπρό παράδειγμα σοφίας αλλά και δράσης.

Έτσι, ο θάνατός του αφήνει ένα αναντικατάστατο κενό – όχι μόνο στην πατρίδα του και μεταξύ των Ομογενών μας. Όχι μόνο σε κάθε τόπο όπου χτυπάει η καρδιά του Ελληνισμού, για τον οποίο έχει υπήρξε ένας πραγματικός φάρος για δεκαετίες. Ένας φάρος αγάπης και προσφοράς. Της καλοσύνης και της ευγένειας. απλότητας. Της πειθούς και της αποτελεσματικότητας. Ένας φάρος της Ορθοδοξίας και της βιωμένης εμπειρίας της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης.

Οι περισσότεροι από τους συγκεντρωμένους εδώ γνωρίζουν καλά τι είναι ο Αναστάσιος. Πέτυχε από την πρώτη κιόλας ώρα που έφτασε στην Αλβανία το 1991, σε μια χώρα που έμεινε κατεστραμμένη μετά το πέρασμα ενός αυταρχικού καθεστώτος. Με τους Χριστιανούς κυνηγημένους και την ελληνική μας Ομογένεια στο περιθώριο. Και όμως! Σχεδιάζοντας δύναμη από τη βαθιά του πίστη, έθεσε τα θεμέλια της Ορθόδοξης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας. Ίδρυσε πάνω από 400 ενορίες. Έχτισε και αποκατέστησε εκατοντάδες εκκλησίες, χειροτονώντας 145 νέους κληρικούς. Παράλληλα, ίδρυσε δεκάδες εκπαιδευτικά, υγειονομικά και φιλανθρωπικά ιδρύματα. Ένα μικρό θαύμα μέσα στα ερείπια!

“Μαζεύουμε τις πέτρες που μας πετάνε όσοι πολεμούν το έργο μας” συνήθιζε να λέει, με ένα χαμόγελο στο πρόσωπό του. “Και με αυτές, χτίζουμε εκκλησίες και σχολεία.” Το έλεγε και το εννοούσε. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι σήμερα τον θρηνούν τόσο οι Έλληνες όσο και οι Αλβανοί. Πράγματι, από κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως θρησκείας, ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής.
 
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ήταν πάντα μια γέφυρα φιλίας μεταξύ των δύο εθνών και ένας κρίκος επικοινωνίας μεταξύ των δύο κρατών. Θα ήταν λοιπόν απολύτως ταιριαστό να τον καλέσουμε «διπλωμάτη της αγάπης». Μια αποστολή την οποία υπηρέτησε με μετριοπάθεια και αλλά και με ακλόνητο δυναμισμό.»

«Ακτινοβολούσε φως εκεί που υπήρχε σκότος»

Με αυτά τα λόγια ο τοποτηρητής του Αρχιεσκοπικού Θρόνου της Εκκλησίας της Αλβανίας Μητροπολίτης Κορυτσάς κ. Ιωάννης αποχαιρέτησε τον Αρχιεπίσκοπο κ. Αναστάσιο. «Είναι αθάνατος» τόνισε «γνωρίζουμε ότι δεν μας εγκατάλειψε».

«Στάθηκε δυνατός ως βράχος» είπε χαρακτηριστικά και όπως πρόσθεσε «δεν υποχώρησε ποτέ. Στάθηκε δυνατός ως βράχος. Και ο ίδιος έλεγε ο “Θεός δεν θα μας εγκαταλείψει”»

Επικήδειος ομιλία του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Ιωάννου, Τοποτηρητού του Αρχιεπισκοπικού Θρόνου

«…µακάριοι οἱ νεκροὶ οἱ ἐν Κυρίῳ ἀποθνήσκοντες ἀπ᾿ ἄρτι. ναί, λέγει τὸ Πνεῦµα, ἵνα ἀναπαύσωνται ἐκ τῶν κόπων αὐτῶν· τὰ δὲ ἔργα αὐτῶν ἀκολουθεῖ µετ᾿ αὐτῶν (Αποκ. 14:13). Οι λόγοι αυτοί του Θεού µάς διδάσκουν ότι τα έργα µας δεν λησµονούνται µε το τέλος της επίγειας ζωής µας. Πραγµατοποιούνται µέσα σε µια περιορισµένη χρονική περίοδο, αλλά αποκτούν αιώνιο χαρακτήρα και µας ακολουθούν στη µεταθανάτια ζωή. Υπάρχουν, όµως, στιγµές που αποκαλύπτονται σαφέστερα και πιο κατανοητά. Και αυτό σήµερα ζούµε. Το έργο του µακαριστού Αρχιεπισκόπου Αναστασίου για την ανασυγκρότηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αλβανία είναι µεγαλειώδες και µοναδικό. Με τη µέριµνα και την καθοδήγησή του, µε τους πόρους που ο ίδιος εξασφάλιζε, δηµιουργήθηκε όλη η εκκλησιαστική υποδοµή. Έχουν ανεγερθεί εκ θεµελίων ή έχουν αποκατασταθεί και επισκευαστεί εκατοντάδες εκκλησίες και µοναστήρια σε όλη τη χώρα. 

Στον τοµέα της εκπαίδευσης, χάρη στην προσωπική του αφοσίωση, ιδρύθηκαν πολλά νηπιαγωγεία, µε προτεραιότητα για τα παιδιά από οικογένειες µε οικονοµικές ή κοινωνικές ανάγκες. Λειτουργούν πρωτοβάθµια, δευτεροβάθµια και επαγγελµατικά εκπαιδευτικά ιδρύµατα, µε σηµαντική συµβολή στην πνευµατική ανάπτυξη της χώρας µας. Επίσης, έχουν ανακαινιστεί και υποστηριχθεί πολλά δηµόσια σχολεία. Τέλος, χάρη στην πρωτοβουλία και τις προσπάθειές του, ιδρύθηκε το πρώτο Ορθόδοξο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυµα στην Αλβανία – το Πανεπιστηµιακό Κολλέγιο “Logos”. Η αγάπη του για όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως καταγωγής ή θρησκευτικών πεποιθήσεων, δεν τον περιόρισε µόνον εντός των τειχών της Εκκλησίας. Η φροντίδα του ανοίχτηκε προς ολόκληρη την κοινωνία, προσφέροντας ένα ζωντανό παράδειγµα ότι «η Εκκλησία δεν ζει µόνο για τον εαυτό της, αλλά για όλους, καθώς η αγάπη δεν έχει σύνορα». 

Η ευρεία κοινωνική και ανθρωπιστική δράση της Εκκλησίας, υπό την καθοδήγηση του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, είναι εξαιρετικής σηµασίας. Υλοποιήθηκαν και στηρίχθηκαν ποικίλα κοινωνικά προγράµµατα: για την ανάπτυξη ορεινών περιοχών, την ενίσχυση της γεωργίας, την κατασκευή οδικών δικτύων και υδρολογικών συστηµάτων, προγράµµατα υγειονοµικής περίθαλψης. 

Παράλληλα, ενισχύθηκαν ορφανοτροφεία, νοσοκοµεία, ιδρύµατα για άτοµα µε ειδικές ανάγκες, κέντρα φροντίδας ηλικιωµένων, δοµές υποστήριξης κρατουµένων, γεύµατα για άπορους. Αυτή η πολυδιάστατη δραστηριότητα συνέβαλε καθοριστικά στις προσπάθειες για την ανάπτυξη της Αλβανίας, αφήνοντας ένα βαθύ αποτύπωµα στην κοινωνία και την οικονοµία της. Χιλιάδες άνθρωποι βρήκαν εργασία και χιλιάδες οικογένειες ενισχύθηκαν. Η αγάπη και η αλληλεγγύη µετατράπηκαν σε ακλόνητα θεµέλια για µια δικαιότερη και πιο ενωµένη κοινωνία. 

Προπάντων, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος εργάστηκε µε όλες του τις δυνάµεις για τη σηµαντικότερη προσφορά της Εκκλησίας στην κοινωνία, για την παιδεία και τη διαµόρφωση ανθρώπων µε ήθος δικαιοσύνης, υπευθυνότητας και ηθικής ακεραιότητας. Με ακούραστη αφοσίωση, εργάστηκε για να φέρει την ελπίδα εκεί όπου κυριαρχεί η απελπισία, θάρρος εκεί όπου επικρατεί ο φόβος, φως εκεί όπου δεσπόζει το σκοτάδι και αγάπη εκεί όπου υπάρχουν συγκρούσεις. 

Αναδημοσίευση: κείμενο φωτογραφίες από το ΒΗΜΑ