Η ιέρεια Idy όπως απεικονίζεται στον τάφο του πατέρα της. Φωτ.: Fritz Barthel, © Jochem Kahl, The Asyut Project via Free University of Berlin
*******
Λείψανα από την εποχή του Μέσου Βασιλείου μαζί με φέρετρα και ταφικά αντικείμενα βρέθηκαν κάτω από ένα κρυφό φρεάτιο σε μια περιοχή νότια του Καΐρου.
Οι αρχαιολόγοι που εργάζονται στην Αίγυπτο ανακάλυψαν τον τάφο μιας ιέρειας με το όνομα Idy, η οποία έζησε πριν από 4.000 χρόνια, κατά την εποχή του Μέσου Βασιλείου της χώρας.
Τα λείψανά της, όμορφα ζωγραφισμένα φέρετρα και ταφικά αντικείμενα βρέθηκαν κάτω από ένα κρυφό φρεάτιο στον τάφο του πατέρα της, Τζεφάι-Χάπι Ι, περιφερειακού κυβερνήτη του Ασιούτ, 320 χιλιόμετρα νότια του Καΐρου.
Το Μέσο Βασίλειο είναι η περίοδος της ιστορίας της αρχαίας Αιγύπτου που εκτείνεται από την εγκαθίδρυση της 11ης δυναστείας μέχρι το τέλος της 13ης δυναστείας, από το 2055 π.Χ. ως το 1650 π.Χ. Κατά την περίοδο του Μέσου Βασιλείου στη θρησκευτική ζωή κυριάρχησε η νεκρική λατρεία του Όσιρι.
O ταφικός θάλαμος της Idi όταν ανακαλύφθηκε. Φωτ.: Andrea Kilian, © Jochem Kahl, The Asyut Project via Free University of Berlin
Ο αιγυπτιολόγος Jochem Kahl, που διευθύνει το έργο της ανασκαφής, αναφέρει σε ένα άρθρο στον ιστότοπο του πανεπιστημίου Freie Universität Berlin ότι η ανακάλυψη είναι «εξαιρετική, τόσο αισθητικά όσο και επιστημονικά».
Με τους συναδέλφους του άρχισαν πρώτη φορά να καθαρίζουν το προηγουμένως άγνωστο φρεάτιο στον τάφο του Τζεφάι-Χάπι Ι το 2022. Κατά τη διάρκεια τριών ανασκαφικών περιόδων η κοινή αιγυπτιο-γερμανική ομάδα έσκαψε 14 μέτρα κάτω από το φρεάτιο ώσπου έφτασε σε ένα πλαϊνό δωμάτιο σφραγισμένο με πέτρες, το οποίο αποδείχθηκε ότι ήταν ο ταφικός θάλαμος της Idy.
Στον θάλαμο είχαν μπει αρχαιοκάπηλοι και είχαν κλέψει τα κοσμήματά της και κάθε μεταλλικό αντικείμενο που μπόρεσαν να βρουν, αλλά πολλά αντικείμενα παρέμειναν ανέγγιχτα. Σημαντικά μεταξύ αυτών των ευρημάτων είναι δύο ένθετα φέρετρα που το καθένα ζυγίζει περίπου 200-300 κιλά και φέρει περίτεχνα ζωγραφισμένα διακοσμητικά.
Τα λείψανα της ιέρειας βρίσκονταν σε δύο ζωγραφισμένα φέρετρα, το ένα στοιβαγμένο μέσα στο άλλο. Φωτ.: Egyptian Ministry of Tourism and Antiquities
«Τα φέρετρα της Idy και η διακόσμησή τους ξεπερνούν τα σύγχρονα αντικείμενα σε δεξιοτεχνία και δένουν με την εξαιρετική ποιότητα των κειμένων και των εικόνων στον τάφο του πατέρα της», γράφει ο Kahl.
Τα φέρετρα είναι διακοσμημένα με ζωγραφισμένα τελετουργικά αντικείμενα, ιερογλυφικούς καταλόγους προσφορών και τίτλων και θρησκευτικές επιγραφές από τα «Κείμενα του Φέρετρου» – μια συλλογή από ξόρκια που προορίζονταν για να βοηθήσουν και να προστατέψουν την Idy κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της στο βασίλειο της μετά θάνατον ζωής. Αυτός ο μεγάλος αριθμός κειμένων θα επιτρέψει στους επιστήμονες να εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με τον ρόλο των γυναικών και τη μεταφορά γνώσης στην αρχαία Αίγυπτο.
Ο Kahl και οι συνάδελφοί του ανακάλυψαν επίσης τέσσερα αγγεία κατασκευασμένα για τους πνεύμονες, το συκώτι, τα έντερα και το στομάχι της ιέρειας, τα οποία αφαιρέθηκαν κατά τη διαδικασία της μουμιοποίησης, μαζί με ξύλινα αγάλματα, ένα στιλέτο και προσφορές φαγητού. Ο ταφικός θάλαμος περιείχε επίσης τα οστά της Idy και κομμάτια από τα ρούχα της, που είχαν υποστεί ζημιά από τους τυμβωρύχους. Οι αρχικές μελέτες αυτών των υπολειμμάτων δείχνουν ότι η ιέρεια πέθανε περίπου στην ηλικία των 40 ετών και αντιμετώπισε προβλήματα με τα πόδια της.
Τα φέρετρα είναι διακοσμημένα με ζωγραφισμένα τελετουργικά αντικείμενα, ιερογλυφικούς καταλόγους προσφορών και τίτλων και θρησκευτικές επιγραφές. Φωτ.: Egyptian Ministry of Tourism and Antiquities
Θεά και κυρία του σπιτιού
Οι τίτλοι της Idy, γραμμένοι στον ταφικό εξοπλισμό της μαζί με το όνομά της, αποκαλύπτουν ότι ήταν ιέρεια της Αθώρ ή Ήσατ, που ήταν η θηλυκή αιγυπτιακή θεότητα την οποία οι Έλληνες ταύτιζαν με την Αφροδίτη. Ουράνια θεά, αναφέρεται συνήθως ως κόρη του Ρα και σύζυγος του Ώρου. Ενίοτε, όμως, αποδίδεται ως μητέρα του και τότε το όνομά της ερμηνεύεται ως «κατοικία του Ώρου», επειδή ο ηλιακός θεός κατέβαινε κάθε βράδυ στην αγκαλιά της για να αναγεννηθεί την επομένη.
Εκτός από ιέρεια της θεάς του έρωτα, της μητρότητας, της μουσικής και του χορού, ήταν και μια «οικοδέσποινα», που διαχειριζόταν το νοικοκυριό και κατείχε υψηλή θέση στην κοινωνία.
Είναι η μοναδική γνωστή κόρη του Τζεφάι-Χάπι Α’, στον οποίο ο ρόλος του περιφερειακού κυβερνήτη έδωσε μεγάλη εξουσία στο Ασιούτ, ένα σημαντικό στρατηγικό και εμπορικό κέντρο που βρίσκεται ανάμεσα στις αρχαίες πόλεις Μέμφιδα και Θήβα.
Ξύλινο άγαλμα που βρέθηκε στον ταφικό θάλαμο της Idy. Φωτ.: Egyptian Ministry of Tourism and Antiquities
Ο Τζεφάι-Χάπι Α’, που έζησε γύρω στο 1880 π.Χ., θεοποιήθηκε από τους αρχαίους Αιγύπτιους, και η μνήμη του διατηρήθηκε ζωντανή για αιώνες. Ο τάφος του στο Ασιούτ –ένας από τους μεγαλύτερους μη βασιλικούς τάφους που είναι γνωστοί από αυτήν την εποχή της αιγυπτιακής ιστορίας– φέρει εκτενή ζωγραφική διακόσμηση και διαθέτει θαλάμους λαξευμένους βαθιά στον βράχο, με οροφές ύψους άνω των 11 μέτρων.
«Ο τάφος ήταν μελετημένος κατασκευαστικά και δεν είναι ασυνήθιστο τα μέλη της οικογένειας να θάβονται κοντά στον τάφο ενός ανώτατου αξιωματούχου», λέει ο Campbell Price, ο έφορος της Αιγύπτου και του Σουδάν στο Μουσείο του Μάντσεστερ. «Έτσι, είναι έκπληξη να συναντάς ένα αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό που δεν είχε εντοπιστεί στο παρελθόν και να περιέχει μια πλήρη ταφή. Αυτό αναμφίβολα θα προσθέσει στη γνώση μας για τις πρακτικές ταφής κατά τη διάρκεια του Μέσου Βασιλείου».
Ο ταφικός θάλαμος της Idi βρισκόταν περίπου 15 μέτρα κάτω από το έδαφος. Φωτ.: Egyptian Ministry of Tourism and Antiquities
Τα λείψανα της Idy βρέθηκαν σε έναν τάφο στην πόλη Ασιούτ της Αιγύπτου, μόλις 200 μίλια νότια του Καΐρου. Φωτ.: Egyptian Ministry of Tourism and Antiquities
Πηγή: Lifo με πληροφορίες από artnewspaper
