Μια από τις σημαντικές ακαδημαϊκές προσωπικότητες που διακρίνονται για το συγγραφικό και ερευνητικό τους έργο, είναι η Καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας κα Ματούλα Τομαρά – Σιδέρη. Διδάσκει τα μαθήματα «Ιστορική Δημογραφία» και «Παροικιακός Ελληνισμός και Ευεργετισμός», τα οποία αποτελούν για τον Ελληνισμό θέματα κεφαλαιώδους σημασίας.
Ίδρυσε το 2004 τον “Όμιλο Μελέτης Αιγυπτιώτη Ελληνισμού” και είναι η πρώτη που εισήγαγε τη διδασκαλία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Είναι πτυχιούχος της Παντείου ΑΣΠΕ. Ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές ιστορίας, ιστορικής δημογραφίας και κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris-I- Σορβόννη και στην École des hautes études en sciences sociales. Στα βιβλία της περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα: «La population de Leucade au XIXe siècle» (1985), «Συγκρότηση και διαδοχή των γενεών στην Ελλάδα του 19ου αιώνα – Η δημογραφική τύχη της νεότητας» (1986), «Ανωτάτη εκπαίδευση και κοινωνική επιλογή» (1991), «Ευεργετισμός και προσωπικότητα, ευεργέτες Έλληνες του Καΐρου» (2002), «Αλεξανδρινές οικογένειες: Χωρέμη, Μπενάκη, Σαλβάγου» (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, εκδ. ΚΕΡΚΥΡΑ, 2006), Οι ‘Ελληνες του Καΐρου (2007), «Women, Gender and Diasporic Lives» (συλλογικό, 2009), «Ο Αιγυπτιώτης Ελληνισμός στους δρόμους του βαμβακιού», (εκδ. ΚΕΡΚΥΡΑ, 2011). Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Journal of the Hellenic Diaspora (JHD) και έχει γράψει πολλά επιστημονικά άρθρα στην ελληνική και αγγλική γλώσσα σχετικά με το ζήτημα της Ελληνικής Διασποράς. Διδάσκει και στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ιστορική Δημογραφία» του Ιονίου Πανεπιστημίου.
Την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου 2024 και ώρα 18:30 στο Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη πρόκειται να παρουσιαστεί το βιβλίο της «Αιγυπτιώτες Έλληνες στην αιγυπτιακή βιομηχανία 1945 -1963 η τελευταία αναλαμπή»
Αξίζει να διαβάσουμε την απάντησή της, από πρόσφατη συνέντευξη που έδωσε στην δημοσιογράφο Μαρία Τομαρά για την εφημερίδα «Ελευθερία» και συγκεκριμένα στο ερώτημα: «Ποιες ήταν οι κυριότερες ασχολίες των Ελλήνων παροίκων στην Αίγυπτο;» Με ιδιαίτερη γνώση, κατάρτιση και επιστημονική αυτοπεποίθηση απαντά:
«Αρχικά, τα κυριότερα προϊόντα που καλλιεργούνταν στην Αίγυπτο ήταν καπνά, κουκιά, ρύζι και ζαχαροκάλαμο. Μετά τον Αμερικανικό εμφύλιο του 1865, που είχε προκαλέσει μεγάλο κενό προμήθειας βαμβακιού στην Ευρωπαϊκή υφαντουργία, η Αίγυπτος στράφηκε προνομιακά στην παραγωγή του. Η περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής του βαμβακιού έφερε στην Αίγυπτο πολλούς Έλληνες που ασχολήθηκαν αποκλειστικά με αυτό ως καλλιεργητές και ως έμποροι. Ο Κωνσταντίνος Ζερβουδάκης, Κωνσταντίνος Σαλβάγος, Ιωάννης Χωρέμης, Εμμανουήλ Μπενάκης , Θεόδωρος Ράλλης είναι μερικοί από αυτούς που διακρίθηκαν στον πεδίο.
Το βαμβάκι εδραίωσε τη θέση του στην αγροτική οικονομία ως ο «λευκός χρυσός».
Σε αυτό τεράστια ήταν η συμβολή του Νείλου γιατί το βαμβάκι είναι φυτό εξαιρετικά υδρόφιλο. Έξυπνοι, φιλέρευνοι και δραστήριοι, οι Έλληνες πάροικοι λειτουργησαν ως πραγματικό think tank και επινόησαν νέες ποικιλίες βάμβακος, στις οποίες συχνά έδιναν το όνομά τους. Αξίζει να αναφερθούμε στην περίπτωση της ποικιλίας «Σάκελ», δημιουργός της οποίας ήταν ο Ιωάννης Σακελλαρίδης από το Πήλιο. Η ποικιλία «Σάκελ» ήταν τόσο επιτυχημένη που υποχρέωσε την Αγγλική υφαντουργία να αλλάξει τα μηχανήματά της προκειμένου να την χρησιμοποιήσει στην παραγωγή των περίφημων Εγγλέζικων υφασμάτων από αυτή τη μακρόινη ποικιλία.
Καταλαβαίνουμε τώρα ότι οι πάροικοι Έλληνες έμποροι συνέβαλαν τα μέγιστα στην ανάπτυξη της παραγωγής και εξαγωγής του Αιγυπτιακού βαμβακιού, φέρνοντας σημαντικά εισοδήματα στην Αιγυπτιακή οικονομία.
Αλλά και στην βιομηχανία οι Αιγυπτιώτες Έλληνες είχαν σημαντική παρουσία από τις αρχές του 20ου αιώνα και έπειτα, ιδιαίτερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Υπήρξαν διορατικοί και καινοτόμοι. Ενίοτε εγκαινίασαν νέους κλάδους βιομηχανικής δραστηριότητας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εκβιομηχάνιση της Αιγύπτου. Μηχανουργία, οινοπνευματοποιία, σοκολατοποιία, σιγαρετοβιομηχανία, ναυσιπλοΐα, οδοποιία, χαρτοποιία είναι μερικά από τα παραδείγματα που αναλύω στο βιβλίο μου για την ελληνόκτητη βιομηχανία την περίοδο 1945-1963. Η διάκρισή τους στη βιομηχανία αντιπροσωπεύει την τελευταία αναλαμπή του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού, μέχρι την εθνικοποίηση του Νάσερ και την οριστική φυγή από την Αίγυπτο.
Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας συγχαίρει την καθηγήτρια κα Ματούλα Τομαρά – Σιδέρη για τη συγγραφή του πολύπλευρου έργου της και της εύχεται καλή επιτυχία στην παρουσίασή του στο Μουσείο Μπενάκη.
