Για όσους δεν γνωρίζουν ποιος ήταν ο Χρίστος Τσάγκας, (με [ι] αντί [η] στο όνομά του, από δική του επιλογή), μπορούν να ανατρέξουν στο “Θέατρο της Δευτέρας”, στο “Θέατρο της Πέμπτης” και σε όλα τα ραδιοφωνικά θέατρα της ΕΡΤ. Υπήρξε η σπουδαιότερη φωνή ηθοποιού με την οποία “έντυσε” τα καλύτερα ραδιοφωνικά θεατρικά έργα. Με επιτυχίες στην τηλεόραση, τον κινηματογράφο, στο θέατρο, υπήρξε μια πολυσχιδής καλλιτεχνική προσωπικότητα. Δίπλα του ένας από τους καλλίτερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες ο Φίλιππος Περιστέρης, είχε την τύχη να συνεργαστεί μαζί του και οι δυο τους να αποθεώσουν καλλιτεχνικά τον Καβάφη, ο ένας διαβάζοντας και ο άλλος μελοποιώντας.
Η συνέντευξη που ακολουθεί με τον Φίλιππο Περιστέρη, αποτελεί φόρο τιμής προς τον αείμνηστο Χρίστο Τσάγκα, κυρίως αυτή την εποχή που εορτάζονται τα 160 χρόνια του Κωνσταντίνου Καβάφη από τη γέννηση του και τα 90 απ΄ το θάνατό του.
Πως δημιουργήθηκε αυτό το έργο με όλα τα ποιήματα του Καβάφη σε 3 CD;
Η γνωριμία μας με τον αείμνηστο Χρίστο Τσάγκα ξεκίνησε το 2004. Έγραψα τότε τη μουσική για το πρώτο ανέβασμα του θεατρικού του Γιώργου Σκούρτη “Οι ηθοποιοί”, την οποία σκηνοθετούσε και παράλληλα πρωταγωνιστούσε. Έκτοτε συνεργαστήκαμε στενά σε πολλές παραστάσεις. Περίπου το 2008 με κάλεσε στο σπίτι του και μου είπε ότι σκόπευε να ηχογραφήσει τα 154 ποιήματα του Καβάφη. Ήθελε να του γράψω το βασικό θέμα και τις μουσικές υποκρούσεις. Είχε δισταγμούς ως προς το μέγεθος του έργου το οποίο θα καταλάμβανε 3 CD. Τότε αναρωτήθηκα δυνατά αν μπορεί κανείς να απανθίσει τον Καβάφη… Οι σκέψεις μας συναντήθηκαν και έτσι λίγους μήνες αργότερα τα Άπαντα του Καβάφη με αυτή την υπέροχη φωνή και ερμηνεία ήταν διαθέσιμα σε όλο τον κόσμο. Αυτό ήθελε ο Χρίστος…
Τι προσδοκούσατε από αυτή την έκδοση;
Το όνειρο του Χρίστου ήταν να διαβάσει με αυτό τον μοναδικό τρόπο τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές και να υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή διάχυση αυτού του υλικού. Ο μεγαλύτερος Έλληνας εκδότης είχε δηλώσει τότε δημόσια ότι ο Χ. Τσάγκας ήταν ο μεγαλύτερος εν ζωή ηθοποιός και είχε δώσει μια άτυπη υπόσχεση ότι θα διέθετε μέσω των εντύπων του το τριπλό CD του Καβάφη. Δυστυχώς αυτό δεν πρόλαβε να γίνει. Ωστόσο, ο Χρίστος πρόλαβε πράγματι να διαβάσει αυτά που είχε βάλει στόχο, δηλαδή πέρα από τον Καβάφη, τα άπαντα του Κάλβου, το μεγαλύτερο μέρος του Σολωμού και αρκετά έργα του Γ. Ρίτσου. Κρίμα που δεν πρόλαβε την έκδοσή τους, όμως, ελπίζω ότι αυτό που ήθελε τελικά έγινε. Αν ρωτάτε για μένα, ήταν τιμή και εμπειρία ασυναγώνιστη να γράψω πρωτότυπη μουσική για όλα τα παραπάνω…
Η συνεργασία με τον Χρίστο Τσάγκα πως ήταν;
Μέχρι τώρα έχω συνεργαστεί με περισσότερους από εκατό σκηνοθέτες σε θέατρο, κινηματογράφο και τηλεόραση. Οι άνθρωποι που γνωρίζουν το αντικείμενό τους επιλέγοντας έναν συνεργάτη αυτόχρημα επιλέγουν την αισθητική του, τις όποιες γνώσεις του και τελικά την υπογραφή του. Ο Χρίστος ανήκε απόλυτα σε αυτή την κατηγορία και νομίζω ότι το αποτέλεσμα αυτών των ηχογραφήσεων που αριθμεί επτά δίσκους είναι η περίτρανη απόδειξη αυτής της μεθοδολογίας συνεργασίας.
Τι αντιπροσωπεύει ο Καβάφης για σας;
Νομίζω, ότι αντιπροσωπεύει για την παγκόσμια κοινότητα του πνευματικού και μη κόσμου. Ένας οικουμενικός συμπυκνωμένος λόγος που άλλοτε απορρέει φιλοσοφία, άλλοτε ιστορική συνείδηση, άλλοτε κοινωνιολογική ανάλυση, κάποτε συγκίνηση και οπωσδήποτε ύψιστο ελληνικό λόγο. Ο Καβάφης είναι οι πιο κρυφές, οι πιο αδιόρατες, οι πιο ειλικρινείς και οι πιο ποιητικές στιγμές που ο καθένας νιώθει βαθειά αλλά δεν μπορεί να εκφράσει με αυτό τον τρόπο.
Το θεατρικό έργο σχετικά με τον Καβάφη. Μιλήστε μας για αυτό.
Το έργο «Ο Υμνωδός της Αλεξάνδρειας – Κ. Π. Καβάφης» ήταν ένα εξαιρετικό θεατρικό για τα έργα και τις ημέρες του Αλεξανδρινού ποιητή και ευτύχισα να του γράψω τη μουσική. Η παράσταση ανέβηκε στο Μέγαρο Μουσική Αθηνών το 2014 με μια ομάδα πραγματικά εκλεκτών συντελεστών όπως ο σπουδαίος σκηνοθέτης και ηθοποιός Λάμπρος Τσάγκας (αδελφός του Χρίστου), ο πρόσφατα εκλιπών Γιάννης Σταματίου, ο Γ. Ζημιανίτης, η Χ. Οικονόμου στα σκηνικά, τα graphics και τα κοστούμια και πολλοί άλλοι.
To 2018 εκδώσατε και τρίτο CD στη σειρά «Επύλλια» που όπως είδαμε στα δύο πρώτα μελοποιείτε ελληνική ποίηση από τον Σολωμό ως τις μέρες μας. Έχετε συμπεριλάβει και το πολύ αγαπητό «Επέστρεφε» του Καβάφη.
Πράγματι, τα Επύλλια είναι μια συλλογή μελοποιήσεων που περιλαμβάνει κλασικούς ποιητές και σύγχρονους αναγνωρισμένους και κατά τη γνώμη μου σπουδαίες πένες όπως, ο Ηλ. Παπακωνσταντίνου, ο Αρ. Κουτούγκος κ.ά. Το «επέστρεφε» είναι μόλις το δεύτερο ποίημα του Καβάφη που μελοποιώ μετά το «Επιθυμίες» στα πρώτα Επύλλια το 2008 με ερμηνεύτρια την Ιωάννα Φόρτη. Το «επέστρεφε» από ότι με πληροφόρησε μέσα από ένα άρθρο του ο αγαπητός ερευνητής και ρέκτης της ελληνικής δισκογραφίας Π. Δραγουμάνος, είναι το πλέον μελοποιημένο από το Καβαφικό έργο και η δική μου εκδοχή με ερμηνεύτρια τη σπουδαία Θέλμα Καραγιάννη είναι η δέκατη πέμπτη. Νομίζω ότι θα ακολουθήσουν πολλές και εύχομαι να είναι έτσι. Αυτού του επιπέδου η ποίηση είναι προορισμένη για όλα τα αυτιά, όλα τα μάτια και σίγουρα για πολλές και διαφορετικές μελοποιήσεις. Άλλωστε ποιο έργο τέτοιου βεληνεκούς και αξίας μπορεί να ταυτιστεί με μία και μόνο μελοποιημένη εκδοχή;
Πρόσφατα παρουσιάσατε στον πολυχώρο «Αλεξάνδρεια» στην Αθήνα ένα θεατρικό αναλόγιο με ποίηση του Καβάφη και πρωτότυπη μουσική και εσάς ζωντανά στο πιάνο. Περί τίνος πρόκειται;
Πρόκειται για μια ανθολόγηση δεκαεπτά ποιημάτων του Καβάφη η οποία αναγιγνώσκεται μετά πρωτότυπης μουσικής συνοδείας μου στο πιάνο από την κ. Κατερίνα Ξυδάκη σε σκηνοθεσία Νίκου Γκεσούλη. Πρόκειται για μια πολύ ιδιαίτερη και μεστή ερμηνεία – ανάγνωση από μια πραγματική λάτρη και μεταφράστρια του Αλεξανδρινού ποιητή. Η παράσταση αυτή άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις και ως απόδειξη θα επαναληφθεί στον ίδιο χώρο (Αλεξάνδρεια, Σπάρτης 14, Πλατεία Αμερικής) στις 29 Οκτωβρίου στις 8.30. Περισσότερα στον σύνδεσμο:
Καλή επιτυχία στο έργο σας κι εύχομαι να επισκεφθείτε κάποια μέρα την Αλεξάνδρεια για να απολαύσουμε και στην Ελληνική Κοινότητα μια βραδιά μελοποιημένου Καβάφη.
Σας ευχαριστώ και είθε αυτό να γίνει κάποτε πραγματικότητα. Άλλωστε κάτι τέτοιο για μένα, θα αποτελούσε σπουδαία και ξεχωριστή τιμή, να βρεθώ στην πόλη που έγραψε και έζησε ο ποιητής, του οποίου το έργο υπηρέτησα καλλιτεχνικά!
