Ο Παναγιώτης Σοφικίτης είναι η σημαντικότερη μορφή εν ζωή, της μικροναυπηγικής τέχνης στην Ελλάδα. Γεννήθηκε στη Σκόπελο και ζει στην Καλαμάτα. Διετέλεσε καθηγητής φιλόλογος και το έμφυτο καλλιτεχνικό του ταλέντο τον οδήγησε εδώ και σαράντα πέντε χρόνια, να έχει αποτυπώσει την πλειονότητα των πολεμικών και επιβατικών σκαφών, όλων των εποχών, με παλαιότερη του 2.000 π.Χ
Τον συναντήσαμε στο εργαστήριό του στην Καλαμάτα λίγη ώρα μετά την ολοκλήρωση ενός σπογγαλιευτικού των αρχών του 20ου αιώνα. Η συζήτησή μας άρχισε με το εξής ερώτημα:
«Θυμάστε το πρώτο σας ερέθισμα ου σας οδήγησε στην μικροναυπηγική;»
«Η ανάγκη της δημιουργίας να ζω και όχι μόνο να επιβιώνω, καθότι η ζωή εμπεριέχει, τέχνη, ομορφιά και πολιτισμό. Η επιβίωση καλύπτει απλώς βιολογικές ανάγκες της καθημερινότητας, δηλαδή πεζές δραστηριότητες. Βέβαια καθοριστικό ρόλο σ αυτή την περίπτωση έπαιξαν τα βιώματά μου, κυρίως αυτά που είχα εισπράξει από τον πατέρα μου που ήταν ψαράς καθώς τα ψαροκάικα αποτελούσαν για μένα, όχι μόνο μια καθημερινή εικόνα, αλλά τις εμπειρίες της παιδικής και εφηβικής ζωή μου.
Το πρώτο σας έργο ποιο ήταν;
Δημιούργησα ένα τρεχαντήρι, που ανήκε στον αδελφό μου Μανώλη. Μόλις συνταξιοδοτήθηκε από καπετάνιος στα καράβια, ασχολήθηκε ως ψαράς γιατί η θάλασσα ήταν στο πετσί του. Άλλωστε όλη μας η οικογένεια από μάνα και πατέρα ήμασταν όλοι ναυτικοί.
Απ΄ το παρθενικό σας τρεχαντήρι μέχρι σήμερα, πόσα έργα αθροίζονται στον συνολικό κατάλογο της καλλιτεχνική σας δημιουργίας;
Υπολογίζω με έναν πρόχειρο υπολογισμό, πως είναι περίπου ενενήντα. Να σημειωθεί ότι πάνω από τριάντα τα έχω δωρίσει σε εκλεκτούς φίλους και δικούς μου ανθρώπους.
Μερικά ιστορικά είδη σκαφών που έχετε κατασκευάσει;
Στόχος μου κυρίως ήταν να αποτυπώσω σε αδρές γραμμές, τη ναυτική παράδοση από τα αρχαία ελληνικά χρόνια μέχρι και τις μέρες μας. Τα είδη με τα οποία μπορεί ένας μικροναυπηγός να ασχοληθεί, εκ των πραγμάτων, είναι τα πολεμικά τα επιβατικά, τα αλιευτικά και βέβαια κάποια φορτηγά.
Και από εποχές πως πάμε; Ποιες σας επηρέασαν περισσότερο;
Ενδεικτικά θα σας πω, ότι εμπνέομαι πολύ από την Ιλιάδα, όπως το έργο μου τριακόντορος. Επίσης, από τις τριήρεις, τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, την αλεξανδρινή περίοδο, τη βυζαντινή εποχή, τα προεπαναστατικά χρόνια και την Επανάσταση μέχρι και τη σύγχρονο περίοδο. Επί παραδείγματι έμπνευση μου έδωσε και το αλιευτικό τρεχαντήρι «Πρόδρομος» του 1972 που ανήκε στον πατέρα μου, το μερακλήδικο σκαρί όπως έλεγε ο ίδιος στα γεράματά του.
Το 2018 πραγματοποιήσατε μια επιτυχημένη έκθεση μικροναπηγικής στο Μέγαρο Χορού. Μάλιστα στα εγκαίνια είχε παραβρεθεί ο τότε Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος.
Όντως θυμάστε καλά. Όμως την πρώτη μου έκθεση πραγματοποίησα το 2014 στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας. Όσο για την Έκθεση στην οποία αναφέρεσθε, έχω να πω το εξής: Παρότι η Έκθεση σημείωσε εξαιρετική επιτυχία και ο Πρόεδρος κ. Παυλόπουλος ενθουσιασμένος, πρότεινε μέχρι και κτήριο για να στεγαστούν τα δημιουργήματά μου, τα οποία προσέφερα ως δωρεά για την δημιουργία Ναυτικού Μουσείου στην Καλαμάτα, το αποτέλεσμα ήταν η λήθη, η υπόσχεση να ξεχαστεί τελείως, κι εγώ να συνεχίσω να δημιουργώ ενώ ο πολιτισμός της πατρίδας μου να κωφεύει.
Ναι, αλλά ο Δήμος της Πόλης που ζείτε, απέναντι σε μια τέτοια γενναιόδωρη προσφορά, μια ευεργεσία που θα θυμίζει στις νεότερες γενιές την ιστορία του τόπου, πώς και δεν μερίμνησε για το προαναφερθέν Μουσείο;
Ο Δήμαρχος κ. Παναγιώτης Νίκας και νυν Περιφερειάρχης, παρότι ήταν παρών σε όλες μου τις εκθέσεις σε επαρχία και Αθήνα, μάλιστα υπήρξε και ομιλητής αναφερόμενος με θερμά λόγια στο συνολικό έργο μου και υποσχέθηκε δημόσια ότι θα φιλοξενηθεί η συλλογή μου σε Ναυτικό Μουσείο που θα δημιουργηθεί στην επί τούτου στην Καλαμάτα, ακόμα αναμένω από το 2014 την υλοποίηση της απόφασης.
Οι πολίτες της Καλαμάτας τι σας λένε περί αυτού;
Οι πάντες με ρωτούν «τι έχει γίνει με το Μουσείο;» Κι εγώ τους απαντώ ότι ακόμα περιμένω και ουδεμία ανταπόκριση υπάρχει. Τότε κι αυτοί εξανίστανται, καθότι είχαν ακούσει τις υποσχέσεις και το θεωρούν ανεπίτρεπτο, να δωρίζει ένα δημιουργός τα έργα του που αναφέρονται στην ναυτική ιστορία της Ελλάδος και να μην βρίσκει την πρέπουσα αποδοχή της δωρεάς.
Αυτό είναι πρωτάκουστο! Γιατί δεν απευθύνεστε και σε άλλες πόλεις;
Μα εδώ ζω πενήντα τρία χρόνια, εδώ δημιουργώ. Η Καλαμάτα έχει ως πόλη και πρωτεύουσα της Μεσσηνίας, ιδιαίτερη ναυτική ιστορία, Και βέβαια, πώς να απευθυνθώ αλλού, όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προτείνει και ο δήμαρχος της πόλης μου υπόσχεται, ότι θα φιλοξενηθούν τα έργα μου σε Μουσείο.
Αυτό αν συμβεί θα γαλουχηθούν και οι νέες γενιές στην ιδιαίτερη τέχνη της μικροναυπηγικής…
Μα και βέβαια έτσι είναι. Μάλιστα πρότεινα να δημιουργηθεί ένα εργαστήρι μικροναυπηγικής με μαθητές, τους οποίους θα διδάσκω αφιλοκερδώς.
Υπάρχουν μελλοντικά σχέδιά σας για επόμενες εκθέσεις;
Βεβαίως! Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2023 στην Σκόπελο, όπου η Έκθεση θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα του Δήμου Σκοπέλου, ενώ το καλοκαίρι του 2024 προγραμματίζεται για την Σκιάθο.
Εργάζομαι κύριε Σοφικίτη στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ως αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Αλεξανδρινός Ταχυδρόμος». Θα σας ενδιέφερε μια έκθεσή σας στον ιστορικό Ναυτικό Όμιλο Ελλήνων Αλεξανδρείας, υπό την αιγίδα της εκεί Ελληνικής Κοινότητας;
Με ιδιαίτερη χαρά. Θα είναι τιμή μου, μιας και η Αλεξάνδρεια διαθέτει Ελληνισμό, ιστορία και είναι γεμάτη από ναυτοσύνη.
Συνεπώς μου επιτρέπετε να μεταφέρω την πρόταση αυτή προς τους αρμοδίους φορείς της πόλης;
Με ιδιαίτερη χαρά θα αναμένω την απάντησή τους!
