Στην Αλεξάνδρεια οι Θρησκευτικές και Εθνικές γιορτές δεν είναι μια απλά εθιμοτυπική διαδικασία, αλλά εμπεριέχουν συναίσθημα, μνήμες, αισθητική και σεβασμό. Αποτελούν τη βάση μιας ισχυρής σφυρηλάτησης ομογενειακής υπερηφάνειας, τιμής, κλέους και υπενθύμισης από τους παλαιότερους στους νεότερους. Μέσω της σύσφιξης των εορταστικών τελετουργιών, η Πρεσβυγενής Κοινότητα ενδυναμώνει τους δεσμούς της με το παρελθόν και το παρόν, ευελπιστώντας σε ένα μέλλον που θα συμπυκνώνει όλη την διαχρονικότητα της ιστορίας αυτής της Πόλης.
Η 28η Οκτωβρίου είναι τοις πάσι γνωστή. Ουδείς αγνοεί τον Αγώνα των Ελλήνων εναντίον του Άξονα και τις θυσίες του λαού μας για την ποθητή ελευθερία εντός της οποίας ενθυλακώνονται έννοιες όπως η δημοκρατία, η ισότητα και η κοινωνική δικαιοσύνη.
Γι αυτό και τα Σχολεία της Ελληνικής Κοινότητας κάθε χρόνο φροντίζουν να διατρανώνουν το δικό τους «ΟΧΙ» στη λήθη, την αδιαφορία και τον ωχαδερφισμό της εποχής. Γιατί η Αλεξάνδρεια δεν είναι Πόλη [παίξε γέλασε] που λέει και η λαϊκή ρήση, αλλά συμβολίζει απ’ την Αλεξανδρινή εποχή μέχρι και σήμερα το λίκνο της πολυπολιτισμικής όσμωσης και αλληλεπίδρασης. Είναι η πατρίδα όλων των στρατιωτών που κοιμούνται στο Ελ Αλαμέιν. Είναι η γη των πιστών που προσέρχονται στο Πατριαρχείο για την Πατριαρχική ευλογία. Είναι ο τόπος των ιστορικών, των αρχαιολόγων και των ερευνητών οι οποίοι μέσω της «μηχανής του χρόνου» αναζητούν χαμένες μορφές, φιλοσοφικά συμπόσια και ιερά κειμήλια χαμένων γενεών και εθνικών αφηγήσεων χαραγμένων σε παπύρους ή σε σπαράγματα ποιητών. Είναι η Πόλη που απαιτεί τον σεβασμό ΟΛΩΝ καθότι δεν είναι μια έδρα αποκλειστικά τουριστικών προδιαγραφών. Ακόμα και οι ίδιοι Αλεξανδρινοί σε πλείστες περιπτώσεις αγνοούν το μέγεθος της ακτινοβολίας αυτής της Πόλης.
Κι έρχονται τα παιδιά και οι έφηβοι των Σχολείων της να μας το θυμίσουν. Το Πρατσίκειο Τοσιτσαίο Δημοτικό, το Αβερώφειο Γυμνάσιο Λύκειο ακόμα και το Νηπιαγωγείο, με το έμψυχο υλικό μιας πάστας εξαιρετικών μαθητών, υποδαύλισαν συγκινησιακά ερεθίσματα σε γονείς και θεσμικούς παράγοντες, όταν απήγγειλαν τη δική τους ποίηση και τραγούδησαν τους Εθνικούς Ύμνους των δύο πατρίδων τους, Ελλάδας και Αιγύπτου!
Μέσα στις σχολικές αίθουσες η ανάταση ψυχής επέφερε σε όλους μας ένα ζεστό συναίσθημα τρυφερότητας για τα παιδιά, μια θέρμη ευγνωμοσύνης για τους εκπαιδευτικούς των Σχολείων της Ελληνικής Κοινότητας, ένα ταυτόχρονο πολύβουο ΟΧΙ απ’ τους παρευρισκομένους να μην ξεχάσουν ποτέ, να μην ξαναθρηνήσουν ποτέ, να μην κιοτέψουν ποτέ. Κι αυτό το άκουσαν οι νεκροί του Ελ Αλαμέιν, της Πίνδου της αιματοβαμμένης Μεοσγείου.
Παρόντες εκεί ο κ. Δημήτρης Κάβουρας Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, ο Πλοίαρχος κ. Κώστας Βαρουξής Σύνδεσμος στην Αλεξάνδρεια μεταξύ του Ελληνικού και Αιγυπτιακού πολεμικού ναυτικού, μετά της επίσης Πλοιάρχου συζύγου του, η εκπρόσωπος του Προξενείου Αλεξανδρείας κα. Δήμητρα Κόλλια, η κα Λιλίκα Θλιβίτου Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του Συλλόγου Επιστημόνων Πτολεμαίος, η κα Αλίκη Αντωνίου Πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων Αλεξανδρείας και βέβαια οι γονείς των μαθητών και πολλοί φίλοι και γνωστοί. Οι τρεις διευθυντές κα. Πασχαλίνα Αγαπιάδου απ΄ το Αβερώφειο, Κωνσταντίνος Ρήγας απ το Τοσιτσαίο Πρατσίκειο και Λένα Βοστάνη απ’ το Νηπιαγωγείο, με την αγαστή συνεργασία των εκπαιδευτικών Πάνου Γαζή και Γερασιμούλας Σταμούλη, μας προσέφεραν μια εκπληκτική τελετή!
Κι όταν ήρθε η ώρα της παρέλασης των μαθητών στον προαύλειο χώρο του Δημοτικού Σχολείου, οι πάντες χειροκρότησαν με πάθος παιδιά και εκπαιδευτικούς. Η επικεφαλής της παρέλασης εκπαιδευτικός, κα. Τζένη Σοφού είχε νουθετήσει τα παιδιά εκτός της αρμονίας του βηματισμού και στον σεβασμό που απαιτεί η ημέρα με τις συμβολικές προεκτάσεις της.
Στο τέλος οι χοροί με τους οποίους έκλεισε η εθνική γιορτή στην Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας, αποτέλεσαν το «πανέμορφο κερασάκι» στην τούρτα της μαθητικής τελετής.
Τι άλλο θα μπορούσε να περιμένει κανείς από την μαθητιώσα νεολαία των παιδιών της Πρεσβυγενούς Κοινότητας;
Όταν η συγκίνηση απλώνεται σε σώματα και ψυχές, τότε τα όνειρα υποχωρούν και δίνουν τη θέση τους στον ρεαλισμό και την πραγματικότητα της ζωής. Γιατί εκείνο που μετράει για την Ελληνική Παροικία είναι ο σεβασμός στο Παρόν και όχι αποκλειστικά σε «αερογέφυρες» με το παρελθόν που καταλήγουν σε ονειροπλασίες και μυθεύματα άνευ οφέλους.
Άλλωστε όπως ισχυρίζονται και οι ποιητές μας , την ιστορία σου την τιμάς όταν δεν την προδίδεις με τη στάση ζωής σου.
Και αυτό χρόνια ολόκληρα το ξέρει η Ελληνική Παροικία και το διαπερνά μέσω των δράσεών της στα παιδιά και τα εγγόνια της.
Ο Πανηγυρικός Λόγος που συνέταξε η εκπαιδευτικός κα. Γερασιμούλα Σταμούλη και διάβασαν οι μαθητές του Αβερώφειου
*************************************************************************
Η 28η Οκτωβρίου 1940 είναι μια μεγάλη στιγμή της ιστορίας μας, μια σύγχρονη εποποιία. Είναι η μέρα που το έθνος μας με το ένστικτο των προγονικών αρετών της φυλής πήρε τα όπλα για να επαναλάβει «το ελληνικό θαύμα» ενάντια στη φασιστική Ιταλία και τη ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ ο οποίος επιχείρησε ένα πρωτοφανές φιλόδοξο σχέδιο: την Πανγερμανία, την PAX GERMANICA.
Στην Ελλάδα συναντά κανείς ανθρώπους που στον καθημερινό τους βίο αποδίδουν την αυθεντική ερμηνεία των μεγάλων αξιών της Τιμής, της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης. Είναι αυτοί οι άνθρωποι που όταν ακούστηκαν οι σειρήνες και το κάλεσμα της επιστράτευσης έτρεξαν εθελοντικά να πολεμήσουν ενάντια στις υπερδυνάμεις της πολεμικής βιομηχανίας της εποχής.
Ο ελληνισμός πρόσφερε τότε μεγάλη υπηρεσία στην ανθρωπότητα. Αντιστεκόμενος και αντιμετωπίζοντας για επτά ολόκληρους μήνες τις επιθέσεις του εχθρού καθυστερεί τα σχέδια του Άξονα και συμβάλλει αποφασιστικά στην επερχόμενη ήττα του. Συγχρόνως αποδοκιμάζει έμπρακτα την ηττοπαθή στάση χωρών όπως η πανίσχυρη Γαλλία που δεν άντεξε περισσότερο από ένα μήνα.
Η Ελλάδα αντίθετα επιλέγει το δρόμο της αντίστασης και δίνει ένα μάθημα αγωνιστικού ήθους και συνέπειας στους λαούς του κόσμου που εμψυχώνονται παρακολουθώντας τα καταπληκτικά κατορθώματα της μικρής Ελλάδας. Η Ελλάδα που δίδαξε τον κόσμο πώς να ζει τον διδάσκει τώρα πώς να πεθαίνει!
Όταν οι προσδοκίες του Μουσολίνι ότι η επιχείρηση στην Ελλάδα θα ήταν μόνο ένας περίπατος διαψεύστηκαν ανέλαβε η ναζιστική Γερμανία. Οι Έλληνες αντιστέκονται. Όμως στα τέλη του Απρίλη του ’41 επιβάλλεται τελικά η γερμανική κατοχή. Και τότε γίνεται ένα ακόμα θαύμα! Η Εθνική Αντίσταση. Οργανώνονται αντιστασιακές ομάδες και πλήττουν με όποιο τρόπο μπορούν τον εχθρό. Σαμποτάζ, προκηρύξεις, διαδηλώσεις, δράσεις για την αντιμετώπιση της πείνας και τη φυγάδευση καταδιωκόμενων αγωνιστών και κυρίως σκληρός αντάρτικος αγώνας στα βουνά. Οι χιλιάδες των Ελλήνων και Ελληνίδων που στρατεύτηκαν στην Εθνική Αντίσταση έστω κι αν πλήρωσαν βαρύ τίμημα για τη δράση τους κατόρθωσαν να συντρίψουν πρωτίστως το φόβο για τους Γερμανούς -που παρέλυε το δοκιμαζόμενο λαό. Πέτυχαν όμως μεγαλειώδη νίκη και ενάντια σ΄ εκείνους τους Ελληνες που συνεργάστηκαν ως δωσίλογοι με τον κατακτητή
Όμως αυτός ο λαός βγήκε νικητής. Διατήρησε την εσωτερική του ελευθερία. Οι Έλληνες του ’40 έγιναν οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι της εποχής τους, ανταποκρινόμενοι μάλιστα σε νέες συνθήκες πολιορκίας. Ο πόλεμος του ’40 με τα πρωτοποριακά οπλικά συστήματα, με τις πρωτόγνωρες από αέρος επιθέσεις, με το πολεμικό αεροπλάνο εισήγαγε νέα ήθη στον πολεμικό ανταγωνισμό. Ο πόλεμος δεν περιοριζόταν πια στα πολεμικά μέτωπα αλλά απλώθηκε στις πόλεις καθιερώνοντας πρωτόγνωρες ανίερες πρακτικές: ισοπέδωσε τις υλικές δομές, καταρράκωσε τις ηθικές αντιστάσεις των λαών, κλόνισε τις βεβαιότητες τους, εξάντλησε τα ψυχικά τους αποθέματα. Οι λαοί για πρώτη φορά στο Β’ Π. Π. έγιναν θεατές της βαρβαρότητας, του κυνισμού, της θηριωδίας αφού για πρώτη φορά η φωτογραφία και ο κινηματογράφος διέδωσαν σε ευρεία κλίμακα τα συμβάντα.
Ο προβληματισμός πάνω στα ερείπια του Β’ Π. Π. κατέδειξε ότι η σύρραξη αυτή δεν ήταν παρά η συνέχεια του Α’ Π. Π. του οποίου οι λογαριασμοί δεν έκλεισαν με τις Συνθήκες του Συνεδρίου του Παρισιού. Αντίθετα οι εξοντωτικοί όροι που επιβλήθηκαν στους ηττημένους- κυρίως στους Γερμανούς- υπονόμευσαν την ειρήνη και οδήγησαν σε ένα πόλεμο μεγαλύτερης κλίμακας.
Οφείλουμε να γνωρίζουμε την κατάσταση που διαμορφώθηκε από το 1919 ως το 1939 στην Ευρώπη καθώς η γνώση των επιμέρους γεγονότων μας επιτρέπει να αντιληφθούμε ότι η συγκυρία που διαμορφώνεται σήμερα, 80 χρόνια μετά έχει τόσες πολλές ομοιότητες ώστε δεν επιτρέπεται να εφησυχάζουμε. Κινδυνεύουμε να πληρώσουμε την άγνοια και την αδιαφορία όχι μόνο με το ξέσπασμα μιας σύρραξης ευρείας κλίμακας αλλά και με τον ολοκληρωτικό αφανισμό του ανθρωπίνου γένους και του πλανήτη.
Η κρίση χρέους που ξεκίνησε το 2009 και η οποία παίρνει διαστάσεις πολιτικής, ανθρωπιστικής, επισιτιστικής και εν τέλει πολιτισμικής κρίσης έχει ομοιότητες με τη μεγάλη κρίση που έπληξε τις ευρωπαικές οικονομίες του μεσοπολέμου όταν η πτώση της παραγωγής, η ανεργία, η άνοδος του πληθωρισμού, η πτώση του βιοτικού επιπέδου και η απογοήτευση των λαικών στρωμάτων αποτέλεσαν τη βάση πάνω στην οποία θεμελιώθηκε το οικοδόμημα των ανελεύθερων καθεστώτων.
Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τις ομοιότητες στον ιδεολογικό μανδύα που ενδύθηκαν τα κόμματα που κατέλαβαν την εξουσία κατά το μεσοπόλεμο και τα κόμματα των σύγχρονων θιασωτών τους. Το φασιστικό κόμμα του Μουσολίνι και το εθνικοσοσιαλιστικό του Χίτλερ κατάφεραν να εξαπατήσουν εκατομμύρια συμπατριωτών τους υιοθετώντας τις γνωστές πια μεθόδους της προσωπολατρείας και της προπαγάνδας. Ο ιμπεριαλισμός προπαγανδίστηκε ως ιερή υποχρέωση προς την πατρίδα. Ο Χίτλερ χρησιμοποίησε τη θεωρία της Αρίας Φυλής του Βρετανού ανθρωπολόγου Χιούστον Στιούαρτ Τσάμπερλαιν σαν ιδεολογικό άλλοθι για να νομιμοποιήσει τις πρακτικές των εκκαθαρίσεων και των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Οι εθνικοσοσιαλιστές του Γ’ Ράιχ επέβαλαν μια χονδροειδή εκδοχή του κοινωνικού Δαρβινισμού. Εισηγήθηκαν ότι η θεωρία της φυσικής επιλογής, δηλαδή της επιβίωσης του ισχυρότερου ταιριάζει όχι μόνο στις αγέλες των ζώων αλλά και στις κοινωνίες των ανθρώπων.
Σήμερα οφείλουμε να αναγνωρίζουμε στις πρακτικές της γκετοποίησης των οικονομικών μεταναστών, της ρατσιστικής αντιμετώπισης των μειονοτήτων και των προσφύγων και της κατάχρησης της ρητορικής του μίσους ανατριχιαστική ομοιότητα με τις πρακτικές των ολοκληρωτικών καθεστώτων του μεσοπολέμου. Οφείλουμε να θορυβηθούμε από την άνοδο των άκρων του πολιτικού φάσματος. Τα ξενοφοβικά ακροδεξιά κόμματα κερδίζουν ολοένα έδαφος σε βάρος της δημοκρατίας και της ανοχής στη διαφορετικότητα. Οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι η ιδεολογική σύγχυση, και η κρίση ταυτότητας των αξιών πάνω στις οποίες κατορθώθηκαν οι μεγάλες κατακτήσεις του 20ου αιώνα είναι χαρακτηριστικό των παραμονών του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου αλλά και του σήμερα.
Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι ο ψυχικός κάματος, η αδιαφορία, ο εφησυχασμός, η άμβλυνση της κρίσης και της συνείδησης των λαικών στρωμάτων αλλά και των πολιτικών και πνευματικών ηγετών λειτουργεί ενθαρρυντικά στην ανάδειξη επικίνδυνων δυνάμεων. Δυνάμεων που απεργάζονται μεγάλες συμφορές στο όνομα σκοπών που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν χωρίς ταυτόχρονο αφανισμό όποιων κατά περίπτωση βολεύει: των γειτόνων, των άπιστων, των έγχρωμων, των κατώτερων φυλών…
Ως πολίτες της Ευρώπης παρακολουθούμε ένα θρίλερ: από τη μια μια Ευρώπη που έχει διδαχθεί από τα λάθη της, που προσπαθεί να αποφύγει την εσωστρέφεια, που γνωρίζει ότι η καταστροφή του ενός συμπαρασύρει και τους υπόλοιπους στην καταστροφή. Από την άλλη νιώθουμε ότι στην Ευρώπη διατηρείται μια απατηλή σταθερότητα, μια ισορροπία του τρόμου, ότι το εύθραυστο οικοδόμημα δεν μπορεί να αντέξει τους κραδασμούς, ότι οι λαοί δεν μπορούν να νικήσουν τον πιο ισχυρό εχθρό: τον ίδιο τον κακό εαυτό τους.
Αν οι ιστορικές στιγμές του παρελθόντος οφείλουν να αποτελούν σελίδες διαρκούς αναστοχασμού, σήμερα 80 χρόνια μετά οφείλουμε να θυμόμαστε ότι ο φασισμός είναι πνιγηρό σκοτάδι όποιες μορφές ή σχήματα κι αν παίρνει, όποιο προσωπείο κι αν φορά…
Ποια είναι η ευθύνη μας; η συνειδησιακή εγρήγορση, ο ακτιβισμός, η συλλογική δράση, η αντίσταση, ο επαναπροσδιορισμός των πανανθρώπινων και διαχρονικών ιδεών της Δικαιοσύνης και του Ανθρωπισμού που αποτελούν τις μόνες στέρεες βάσεις πάνω στις οποίες μπορεί να οικοδομηθεί αν όχι ένα δίκαιο τουλάχιστον ένα δικαιότερο μέλλον για το γένος των ανθρώπων. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια χρήζει μιας νέας εγγυήσεως η οποία μπορεί να εξευρεθεί σε μια νέα πολιτική αρχή, σε ένα νέο δίκαιο σε αυτή τη γη, το κύρος του οποίου να εκτείνεται, αυτή τη φορά σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, ενώ η εξουσία από αυτό να περιορίζεται αυστηρά, να τίθεται σε εφαρμογή και να ελέγχεται από εδαφικές ενότητες μιας νέας σύλληψης.
Σήμερα το παράδειγμα των Ελλήνων του ’40 είναι ένα φως ελπίδας που δείχνει σταθερά την οδό της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης. Ας το ακολουθήσουμε…
