Όταν οι καρδιές θέλουν να μιλήσουν δυνατά, τότε δεν ακούγονται διόλου. Απ΄ το θόρυβο έως την εκκωφαντική σιωπή η απόσταση είναι «ένα καρδιοχτύπι δρόμος». Αυτό το δρομολόγιο βίωσε η Άλκηστη Πρωτοψάλτη. Στην ουσία μια ταχυπαλμία, καθώς διάβαινε το κατώφλι της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας. Ένα μέτρο έξω απ’ την κεντρική πόρτα της εισόδου και μετά ένα μέτρο μέσα στον χώρο που πατούσε όταν ήταν μικρό παιδί. Ένα σημερινό κορίτσι επισκεπτόταν την παιδική της ηλικία. Απλώς η ενήλικη ήρθε να χαιρετήσει το είδωλό της. Ή ακόμα καλύτερα, η παραμένουσα παιδί Άλκηστη συμπίεσε το Χρόνο, του έβγαλε τη γλώσσα και του είπε κομπορρημονούσα: «Φίλε εδώ ήμουν, εδώ είμαι και τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει. Παιδί έφυγα, παιδί ξαναγυρίζω. Στο θρανίο μου και γρήγορα παρακαλώ».
Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας που την είχε προσκαλέσει, άκουσε το «θράσος» με το οποίο σάρκαζε το Χρόνο και της έκλεισε στοργικά το μάτι: «Εδώ είμαστε» της είπε ο Ανδρέας Βαφειάδης ο Αντιπρόεδρος Α΄ της Ελληνικής Κοινότητας, μαζί με τον Κοινοτικό Επίτροπο Νικόλα Κόπελο, τον Διευθυντή Γιώργο Μπούλο και όλο το προσωπικό που την ανέμενε. Μαζί μας και ο Χρίστος Παπαδόπουλος Διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου, όλοι μας μια παρέα, μια συντροφιά, ένα χαμόγελο θαρρείς και το γεννούσε η αλεξανδρινή αύρα του παρελθόντος της Άλκηστης. Κι εκείνη συνοδευόμενη απ’ την σταθερή και ανεξάντλητη συνεργάτιδά της Τώνια Δραγούνη, να προσπαθεί να συνειδητοποιήσει αν το παρελθόν και το παρόν διαθέτουν όρια διακριτά.
Την παρατηρούσες καθώς σου μιλούσε, ο καλπασμός του μυαλού της έτρεχε με κατεύθυνση το παιδικό της θρανίο. Την τάξη της. Στην κυτταρική της μνήμη την επτασφράγιστη. Αυτή τη φορά την παιδική της κούκλα στο τελωνείο δεν θα την αποκεφαλίσει κανείς, όπως τότε που έφευγε τυλιγμένη στην αγκαλιά των δικών της με όλη την περιουσία τους να κοστίζει ένα δάκρυ, μια αγάπη κι ένα σιωπηλό λυγμό. Όχι! Τώρα είναι η ίδια… εκείνη η κούκλα, ολόσωμη, αρτιμελής, ακέραια, ένας άνθρωπος που έχει συγχωρήσει τον γενεσιουργό πόνο και τον έχει αντικαταστήσει με τη γαλήνη, την ηρεμία και την αέναη τάση προς δημιουργία.
Πίνουμε όλοι τον καφέ μας παρέα, μα ούτε για μια στιγμή δεν σκεπτόμαστε να ρωτήσουμε να μας πει κάποιος το φλιτζάνι. Η ζωή έχει αποδείξει ότι είναι απρόβλεπτη. Που ξέρεις; Η πρόταση του Ανδρέα Βαφειάδη, «σε θέλουμε εδώ κυρία Πρωτοψάλτη να μας τραγουδήσεις στο στάδιο της Κοινότητας να σε απολαύσει όλη η Αλεξάνδρεια» την συγκινεί οπότε ξέρουμε ότι και δίχως φλιτζανού ή χαρτορίχτρα αυτό θα γίνει μια μέρα. Θα ρωτήσετε πως το ξέρουμε: Πολύ απλά το θέλουμε όλοι, το θέλει η Άλκηστη, επομένως το θέμα έκλεισε. Θα γίνει.
Έρχεται όμως η στιγμή μετά τη συζήτηση και τις αναπολήσεις μνημών και συμβάντων, ο Αντιπρόεδρος Α΄ Ανδρέας Βαφειάδης να προσφέρει τα δώρα της Ελληνικής Κοινότητας στην επιτυχημένη αλεξανδρινή καλλιτέχνιδα. Αλλά γιατί μπερδεύομαι πάλι και νομίζω ότι τα προσφέρει στην εξάχρονη μαθήτρια του δημοτικού σχολείου; Ίσως, γιατί αυτή είναι η έκφραση της Άλκηστης τούτη τη στιγμή και σ αυτήν την ηλικία αντιστοιχεί. Το μικρό κορίτσι παίρνει το βιβλίο με τη «Λογοδοσία της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας» και ένα αναμνηστικό και χαμογελά καθώς όλοι βγάζουμε τα κινητά για απαθανάτιση.
Η Τώνια Δραγούνη συγκινημένη όπως όλοι μας άλλωστε, με τα δικά της δώρα, μοιάζει σαν να της λέει με περιπαικτικό τρόπο και τρυφερότητα: «Πλέον είμαι κι εγώ Αλεξανδρινή, δεν θυμάσαι; Είναι και σχολείο δικό μου αυτό»
Μα η ώρα περνά σαν νεράκι που τρέχει απ’ τα βουρκωμένα μάτια του αδηφάγου χρόνου. Οι μαθητές μας περιμένουν. Πρώτη στάση, Αβερώφειο Γυμνάσιο Λύκειο. Η διευθύντρια Πασχαλίνα Αγαπιάδου τα έχει φροντίσει όλα πριν από μας για μας. Φρεσκότατα κεράσματα, ζεστά χαμόγελα, θερμή επικοινωνία και όλα τα ωραία που απορρέουν από μια ευχάριστη συνάντηση. Συζήτηση, αναπολήσεις, αναμνήσεις και πληροφορίες ανταλλάσσονται με ευγένεια και ομορφιά. Τελικά η Αλεξάνδρεια είτε είσαι δικό της παιδί, είτε όχι, σε υποχρεώνει να γίνεις.
Ο τρόπος, η επικοινωνία, η διακριτικότητα των αλεξανδρινών, σε καθιστούν θες δεν θες φύλακα άγγελο των παραδόσεών τους. Ίσως καμιά άλλη πόλη δεν έχει αυτή την έμφυτη αρχοντιά στην έκφραση, την γλυκύτητα στο βλέμμα. Φταίει ο Μέγας Αλέξανδρος; Δεν ξέρω, προς το παρόν φταίει η Άλκηστη που νιώθουμε όλοι μας υπέροχα. Η διευθύντρια Πασχαλίνα Αγαπιάδου προσφέρει τα δικά της δώρα. Μια πεταλούδα για την Άλκηστη και μία για την Τώνια. Και να η αποκάλυψη εκ μέρους της δωρήτριας: «Μόνη μου τα κατασκεύασα». Τι δυνατή έκπληξη! Τα μπράβο προς την Πασχαλίνα Αγαπιάδου είναι ειλικρινή απ’ όλους μας. Στα απλά ελληνικά ονομάζονται δώρα καρδιάς.
Η επίσκεψη και στην αίθουσα των μαθητών, επίσης ονειρεμένη. Οι έφηβοι περιμένουν πως και πώς να την δουν, να την γνωρίσουν από κοντά. Γιατί απ΄ τα τραγούδια της την γνωρίζουν καλύτερα απ΄ ότι μπορεί και η ίδια να φανταστεί. Ο πιο θαρραλέος ξαφνικά αρχίζει να της τραγουδάει τη «Χαβάη»! Αυτά είναι τα ωραία που πραγματώνονται στην Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας.
Συγκινημένη με το χαμόγελο ζωγραφισμένο στα χείλη από πλήθος συναισθημάτων, η Άλκηστη σκύβει και του φιλά το κεφάλι. Εκείνος με το πρόσωπο ευτυχισμένο αποτελεί το γνησιότερο πιστοποιητικό τι μπορεί να κάνει η τέχνη, ο δημιουργός και ο ακροατής. Μια κλωστή που ενώνει τους πάντες. Η Άλκηστη στο θρανίο πλέει σε πελάγη ευτυχίας. Τελικά απ΄ ότι προσπαθεί να μας δείξει, είναι σαν να λέει: «Μα και γυμνάσιο Αλεξάνδρεια πήγα». Ναι πήγες Άλκηστη γιατί το μυαλό και η σκέψη είναι ανώτερη της σωματικής παρουσίας. Εδώ φοίτησες, από εδώ αποφοίτησες, είσαι δική μας, πάρτο χαμπάρι. Απλώς είχες φύγει για λίγο και ξανάρθες στον φυσικό σου χώρο. Εδώ ανήκεις.
Και τώρα που πάμε; Στα δημοτικό βέβαια. Ο διευθυντής Κωνσταντίνος Ρήγος με έμφυτη ευγένεια και χαμόγελο απόλυτου αλεξανδρινού εθισμού, σμίγει στην παρέα και μας υποδέχεται με όμορφα λόγια καλωσορίσματος. Ο δάσκαλος Πάνος Γαζής, παράλληλα και ιερέας του Πατριαρχείου, μας έχει στήσει την δική του έκπληξη με τους μικρούς μπόμπιρες. Χαρές, πανηγύρια και φωτογραφήσεις, αλλά και μια απαίτηση εκπεφρασμένη ως αδήριτη ανάγκη δασκάλου και μαθητών. «Κυρία Πρωτοψάλτη θέλουμε μια συνέντευξη για την σχολική μας εφημερίδα». Άλκηστη είναι αυτή, μπορεί να αρνηθεί; Και να τα ερωτήματα: «Ποιο μάθημα σας άρεσε; Τι βαθμούς παίρνατε; Ήταν καλός άνθρωπος ο δάσκαλός σας». Ώσπου φθάνει και η στιγμή της καλύτερης ερώτησης, που μας κάνει όλους να γελάσουμε, γιατί ίσως την ίδια ερώτηση θα κάναμε κι εμείς αν ήμασταν παιδιά: «Κυρία Άλκηστη ποιο μάθημα δεν σας άρεσε καθόλου;» Μα αυτή είναι ερώτηση! Ποιο παιδί δεν λάτρεψε το διάλειμμα, το κουδούνι της εξόδου. Η Άλκηστη σκέφτεται: «Ίσως» του απαντά «τα μαθηματικά» Αυτή είναι απάντηση! Την αγάπησα περισσότερο. Kαι για μένα αυτό ήταν το χειρότερό μου μάθημα!
Τελειώσαμε, φεύγουμε; Όχι βέβαια! Μπορούμε να φύγουμε αν η Άλκηστη δεν βρει το όνομά της στα δεφτέρια του σχολείου; Η παράσταση κυρίες και κύριοι τώρα αρχίζει! Οι δυο διευθυντές, Πασχαλίνα Αγαπιάδου και Κωνσταντίνος Ρήγος, ο δάσκαλος Πάνος Γαζής, ο Αντιπρόεδρος Ανδρέας Βαφειάδης, ο Διευθυντής της ΕΚΑ Γιώργος Μπούλος, ο Διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού του Καΐρου Χρίστος Παπαδόπουλος, ο Επίτροπος της Ελληνική Κοινότητας Νικόλας Κόπελος, και η αφεντιά μου, ψάχνουμε τα πάντα. Χαρτιά, ράφια, τόμους, ξεσκονίζουμε τον θάνατο της λήθης και ζωντανεύουμε τη ζωή τις μνήμες, τους πόθους και τα όνειρα μιας ζωής. Όλα αυτά εμφιαλωμένα στο μπουκάλι της επιθυμίας ενός μικρού κοριτσιού της Άλκηστης Πρωτοψάλτη.
«Νάτο» φωνάζει κάποιος την «βρήκα». Πέφτουμε όλοι πάνω στο βιβλίο με την καταγεγραμμένη ιστορία της ιστορίας όσων φοίτησαν σ’ αυτές τις αίθουσες. Τι συγκίνηση, τι ανατριχίλα. Το δάχτυλο του χεριού της Άλκηστης σημαδεύει τρεμάμενο το όνομά της: «Αττικουζέλ του Σταύρου Άλκηστις»!
Εδώ δεν παίζουν με τα συναισθήματα του άλλου, όταν μάλιστα έχουν εισδύσει και στη δική σου ψυχή. Σιωπούμε όλοι και παρακολουθούμε τον δείκτη του μικρού κοριτσιού. «Να και οι βαθμοί μου» κραυγάζει η μικρή Άλκηστη. Τώρα υποκλινόμαστε στην μαθήτρια εκείνης της εποχής. Το μόνο που βλέπουμε είναι 19άρια και 20άρια. Νοερά σκέφτομαι: «Άλκηστη μήπως ήσουν σπασίκλα όλο διάβασμα»; Καταλαβαίνει ευφυέστατη καθώς είναι και μας λέει: «Η μητέρα μου ήταν συνεχώς από πάνω μου, δεν μ΄ άφηνε αν δεν διάβαζα, με το ζόρι με υποχρέωνε» Λύθηκε το πρόβλημα. Τότε τα εύσημα πάνε στην μητέρα της. Δεν γίνεται Άλκηστη όλα σε σένα.
Όμως η ώρα περνά και εγώ ανυπομονώ: «Άλκηστη έχεις να μου δώσεις και μια συνέντευξη και ο οδηγός του Φεστιβάλ έξω σας περιμένει». «Φύγαμε» μου λέει και όλοι μαζί κατευθυνόμαστε στα γραφεία της Ελληνικής Κοινότητας. Την αιχμαλωτίζω για αρκετή ώρα μέχρι που ο φύλακας άγγελός της, η αγαπημένη όλων μας Τώνια, μας θωρεί με «γλυκιά αγανάκτηση» και μας εξηγεί. «Έχει φρικάρει ο οδηγός έξω, μας περιμένει εδώ και ώρα». Όμως ο Γιώργος διευθυντής της Ελληνικής Κοινότητας μας ησυχάζει: «Όλα καλά, Αλεξάνδρεια είναι εδώ, κάθεται έξω κι απολαμβάνει τον ουρανό».
Τον αλεξανδρινό ουρανό αγαπήσαμε κι εμείς, τον ουρανό που αγάπησε η Άλκηστη, αυτό τον ουρανό που φωτίζει δυο χώρες, δυο πατρίδες, Αίγυπτο και Ελλάδα.
Αυτά από την ανταπόκριση της επίσκεψης στα σχολεία της Κοινότητας Αλεξανδρείας της Άλκηστης. Όσο για τη συνέντευξη, υπομονή φίλοι μου να την απομαγνητοφωνήσω πρώτα.
Προς το παρόν στείλτε νοερά την αγάπη σας στις δυο υπέροχες κυρίες. Άλκηστη Πρωτοψάλτη και Τώνια Δραγούνη! Μας αγαπούν κι αυτές… το είπαν φωναχτά απ όπου κι αν πέρασαν στην Αλεξάνδρεια! Στο επανιδείν κυρίες μου…