Οι ηγέτες της Κύπρου, της Αιγύπτου και της Ελλάδας καταδίκασαν έντονα τις παράνομες δραστηριότητες και γεωτρήσεις  της Τουρκίας στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη καθώς και τις ενέργειες της στην περιφραγμένη περιοχή των Βαρωσίων  και κάλεσαν την Τουρκία να τερματίσει τις προκλήσεις και συμμορφωθεί με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Σε Κοινή Διακήρυξή τους μετά την Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Κύπρου – Αιγύπτου – Ελλάδας, που πραγματοποιήθηκε στις 21 Οκτωβρίου στη Λευκωσία, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ Ελ-Σίσι, και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης, επανέλαβαν την «ακλόνητη υποστήριξή τους στις προσπάθειες της  κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας για εξεύρεση μιας συνολικής, δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου».

«Καταδικάσαμε τις ενέργειες της Τουρκίας στο Βαρώσι κατά παράβαση των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και καλέσαμε την Τουρκία να τερματίσει τις προκλητικές ενέργειές της, να συμμορφωθεί με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ συγκεκριμένα 550 (1984) και 789 (1992) και να συμβάλει εποικοδομητικά και συγκεκριμένα για την επανάληψη δομημένων και προσανατολισμένων στο αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων για μια συνολική και βιώσιμη διευθέτηση του Κυπριακού με βάση τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».

Σημειώνουν ότι μια τέτοια λύση πρέπει να είναι συμβατή με την ιδιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτος μέλος της ΕΕ και να διαφυλάσσει πλήρως την ανεξαρτησία, την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την ασφάλειά της. Για το σκοπό αυτό, αναφέρεται, ο τερματισμός των αναχρονιστικών ρυθμίσεων για την ασφάλεια και η απόσυρση ξένων δυνάμεων παραμένουν εκ των ων ουκ άνευ για την Κυπριακή Δημοκρατία ως κυρίαρχο κράτος. Τονίζουν επίσης ότι τα Ηνωμένα Έθνη παραμένουν το μόνο πλαίσιο μέσω του οποίου μπορεί να επιτευχθεί λύση.

Επιπλέον, δηλώνουν ότι εξέφρασαν τη έντονη τους ανησυχία για την πρόσφατη κλιμάκωση εντός των θαλάσσιων ζωνών στην ανατολική Μεσόγειο και την αυξημένη στρατιωτικοποίηση της περιοχής που απειλεί την ευρύτερη σταθερότητα, ειρήνη και ασφάλεια στη Μεσόγειο Θάλασσα.

«Καταδικάσαμε έντονα τις παράνομες γεωτρήσεις και τις σεισμικές δραστηριότητες  της Τουρκίας στην ΑΟΖ / υφαλοκρηπίδα της Κύπρου, σε θαλάσσιες περιοχές που έχουν ήδη οριοθετηθεί σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, μεταξύ άλλων μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, μέσω της Συμφωνίας Οριοθέτησης της ΑΟΖ του 2003», τονίζεται.

Επιπλέον, αναφέρεται ότι «καταδικάσαμε επίσης τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων στο Αιγαίο Πέλαγος και τις παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας σε περιοχές που εμπίπτουν στην υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Τονίσαμε τη σημασία του σεβασμού της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων κάθε κράτους στις θαλάσσιες ζώνες του σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, και όπως αντικατοπτρίζεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) και καλέσαμε την Τουρκία να απόσχει  από τέτοιες ενέργειες στο μέλλον, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία συνθηκών που ευνοούν τον διάλογο ο οποίος  δεν μπορεί να διεξαχθεί σε επιθετικό περιβάλλον ή υπό την απειλή χρήσης βίας».

Η Κοινή Διακήρυξη προσθέτει ότι «υπογραμμίσαμε ότι η οριοθέτηση της Υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης πρέπει να τύχει διαχείρισης μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Από την άποψη αυτή, καλούμε την Τουρκία να αποδεχθεί την πρόσκληση της Κύπρου να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, με καλή πίστη και με απόλυτο σεβασμό του διεθνούς δικαίου, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας για τη θαλάσσια οριοθέτηση μεταξύ των σχετικών ακτών τους, ή την υποβολή του ζητήματος στο Διεθνές Δικαστήριο. Χαιρετίσαμε την υπογραφή και έναρξη ισχύος της Συμφωνίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, μια συμφωνία ορόσημο που έχει συναφθεί σε πλήρη συμμόρφωση με το Διεθνές Δίκαιο, όπως αντικατοπτρίζεται στην UNCLOS, καθώς συμβάλλει στη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».

Συζήτησαν επίσης ένα ευρύ φάσμα θεμάτων και επανέλαβαν τη σημασία της ενίσχυσης των προσπαθειών  για την προώθηση της ειρήνης, της σταθερότητας, της ασφάλειας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στην κοινή τους δήλωση αναφέρουν ότι εξέτασαν τον φιλόδοξο μηχανισμό συνεργασίας τους, ο οποίος θεωρείται σημαντικό ορόσημο στις σχέσεις μεταξύ των τριών χωρών. Επιπλέον, εξέτασαν την πρόοδο που σημειώθηκε στην τομεακή συνεργασία, μεταξύ άλλων, στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, της ενέργειας, των επενδύσεων, του τουρισμού, της διασποράς, της προστασίας του περιβάλλοντος, της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, της έρευνας και της καινοτομίας και της εκπαίδευσης.

Εξέφρασαν την επιθυμία τους να συνεχίσουν να ενισχύουν τη συνεργασία τους μέσω μιας σειράς συμφωνιών για την έρευνα και τη μεταφορά φυσικού αερίου, οι οποίες υπογραμμίζουν περαιτέρω το γεγονός ότι η ανακάλυψη αποθεμάτων υδρογονανθράκων μπορεί να χρησιμεύσει ως καταλύτης για την περιφερειακή σταθερότητα και ευημερία.

Χαιρέτισαν την υπογραφή του καταστατικού του Φόρουμ για το Αέριο της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) και από τα επτά ιδρυτικά μέλη, το οποίο καθιερώνει το EMGF ως περιφερειακό οργανισμό  με έδρα το Κάιρο, ανοιχτό για όλες τις χώρες που έχουν τις ίδιες αξίες και στόχους του EMGF και την προθυμία για συνεργασία για την ασφάλεια ολόκληρης της περιοχής και την ευημερία των λαών της.

 Αφού σημειώνουν ότι το Φόρουμ ιδρύθηκε με βάση τη θεμελιώδη αρχή ότι σέβεται πλήρως τα δικαιώματα των χωρών μελών επί των φυσικών τους πόρων, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, το EMGF θα υποστηρίξει τις προσπάθειές τους για να απελευθερώσουν το πλήρες δυναμικό των πόρων φυσικού αερίου στην περιοχή και να δημιουργήσουν έσοδα από τα αποθέματά τους.

Επιβεβαίωσαν επίσης τη σημασία της δημιουργίας του έργου διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας EuroAfrica, μεταξύ των δικτύων της Αιγύπτου, της Κύπρου και της Ελλάδας, που προωθεί την τριμερή συνεργασία και ενισχύει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, όχι μόνο των εμπλεκόμενων χωρών αλλά και της Ευρώπης , καθώς θα δημιουργήσει έναν τρόπο για τη μεταφορά σημαντικών ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο  αλλά και από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Όπως αναφέρουν οι τρεις ηγέτες, η διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας EuroAfrica αποτελεί σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής για την επιτάχυνση της ανάπτυξης του ενεργειακού διαδρόμου της Ανατολικής Μεσογείου ως μια νέα εναλλακτική πηγή ενεργειακού εφοδιασμού από την περιοχή στην Ευρωπαϊκή ήπειρο και αντίστροφα. «Από αυτήν την άποψη, προσβλέπουμε στην ταχεία υπογραφή από τους Υπουργούς μας, ενός μνημονίου συναντίληψης που θα καθορίζει το πλαίσιο συνεργασίας για την έγκαιρη υλοποίηση του έργου, αντικατοπτρίζοντας την κοινή μας δέσμευση προς αυτόν τον στόχο».

Οι τρεις ηγέτες επανέλαβαν τη δέσμευσή τους να ιδρύσουν Μόνιμη Γραμματεία για τον τριμερή μηχανισμό μεταξύ Κύπρου, Αιγύπτου και Ελλάδας, με έδρα τη Λευκωσία, με τρόπο που να διατηρεί τη μοναδικότητα των σχέσεων μεταξύ των τριών χωρών. Προς το σκοπό αυτό, συμφώνησαν να προχωρήσουν στο διορισμό αντιπροσώπων των κρατών στη Γραμματεία το συντομότερο δυνατόν, για να μπορέσει η Γραμματεία να λειτουργήσει πριν το τέλος του 2020.

 Αναφορά κάνουν και στη Λιβύη και υπογραμμίζουν ότι το μνημόνιο συναντίληψης για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο και το μνημόνιο για την ασφάλεια και τη στρατιωτική συνεργασία που υπεγράφη τον Νοέμβριο του 2019 μεταξύ της Τουρκίας και του Fayez El Saraj, είναι αντίθετα στο διεθνές δίκαιο και το εμπάργκο όπλων των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη και υπονομεύουν την περιφερειακή σταθερότητα.

Τονίζουν ότι το μνημόνιο για την οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών στη Μεσόγειο Θάλασσα παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συνάδει με την Σύμβαση για τη Θάλασσα και δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες.

 Στην Κοινή Διακήρυξη οι τρεις ηγέτες εκφράζουν την αποφασιστικότητα τους να συνεχίσουν να εργάζονται στενά σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος προς όφελος των λαών τους και των λαών της ευρύτερης περιοχής.

Συμφώνησαν όπως συναντηθούν ξανά για μια νέα τριμερή συνάντηση στην Ελλάδα το πρώτο ή το δεύτερο εξάμηνο του 2021.