Εδώ και 20 χρόνια συνεχώς γράφω σε γενικές γραμμές τα εξής: Σύμφωνα με τις στατιστικές, οκτώ και πλέον εκατομμύρια Έλληνες ζουν, εργάζονται και διαπρέπουν διασκορπισμένοι σ΄ όλες τις ηπείρους, σ΄ όλες τις χώρες αυτού του πλανήτη. Αυτό βέβαια είναι κάτι που συμβαίνει αιώνες τώρα και μάλιστα η σύγχρονη ιστορία πολλών εξ αυτών των κρατών έχει να επιδείξει λαμπρές σελίδες, με μεγάλες παραγράφους γραμμένες από συμπατριώτες μας. Τα παραδείγματα πολλά, ορισμένα γνωστά όπως π.χ. οι παροικίες της Μ. Ασίας, της Αμερικής και της Αυστραλίας, μα δυστυχώς τα περισσότερα άγνωστα όπως π.χ. οι παροικίες της Αιγύπτου, του Σουδάν, ακόμη κι αυτές της μακρινής Τανζανίας!
Το ελληνικό κράτος, που σε αρκετές περιπτώσεις με τον κακό πολιτικό σχεδιασμό της εξωτερικής μας πολιτικής ή ακόμη και με την έλλειψη οποιασδήποτε στήριξης προς αρκετές Ελληνικές Κοινότητες του εξωτερικού συνέβαλε στην αποδυνάμωση και στην παρακμή λαμπρών παροικιών (για παράδειγμα των της Αιγύπτου), θα πρέπει να βοηθήσει με κάθε τρόπο τις ήδη υπάρχουσες (π.χ. με τη δημιουργία αυτόνομου Υπουργείου Αποδήμων Ελλήνων και όχι απλά Γραμματειών, αφού τέλος πάντων μιλάμε για οκτώ εκατομμύρια Έλληνες), αλλά και να ξεκινήσει την καταγραφή της ιστορίας όλων των ελληνικών παροικιών με τη συνεργασία τόσο των ιθυνόντων των Κοινοτήτων, όσο και των εδώ Συλλόγων τους (π.χ. Σύνδεσμος Αιγυπτιωτών Ελλήνων, Σύνδεσμος Ομογενών Ζιμπάμπουε – Ζάμπια – Μαλάουι – Μοζαμβίκη, κτλ.), έτσι ώστε ένα λαμπρό κομμάτι της ελληνικής ιστορίας να παραδοθεί ως παρακαταθήκη προσπάθειας, επιμονής, εργατικότητας και γενικά ως παρακαταθήκη ψυχής στις νεότερες γενιές των Ελλήνων.
Και για να προχωρήσουμε και παραπέρα, θα ήταν χρήσιμο απ΄ όλες τις πλευρές – εκτός από τη δημιουργία ενός Κέντρου Έρευνας της Ιστορίας των Ελληνικών Παροικιών του εξωτερικού – να δημιουργηθεί και μία αντίστοιχη έδρα στο Ιστορικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Ελληνικού Πανεπιστημίου.
Τα εκατομμύρια των Ελλήνων του εξωτερικού που πέρασαν και στήριξαν με τον ιδρώτα τους την πατρίδα σε δύσκολες στιγμές και τα εκατομμύρια των Ελλήνων που τιμούν σήμερα τη μικρή μας Ελλάδα σε όλο τον κόσμο αξίζουν επιτέλους μεγαλύτερης προσοχής !
Σε επίρρωση των ανωτέρω, κι ιδιαίτερα περί της δημιουργίας Υπουργείου Αποδήμων Ελλήνων, και με τη σκέψη πως μονάχα ο Αδάμ είναι σίγουρος πως κάτι που είπε, δεν έχει ξαναειπωθεί, θα μεταφερθούμε περί τα 70 χρόνια πίσω και συγκεκριμένα στις 21/11/1948, όταν ο Αιγυπτιώτης ιατρός και Διευθυντής του Ακτινολογικού Ινστιτούτου του Ελληνικού Νοσοκομείου Αλεξανδρείας Ιωάννης Ψύλλας δημοσίευσε άρθρο στον αλεξανδρινό ¨Ταχυδρόμο¨ με τίτλο ¨Ανάγκη Υπουργείου Απόδημου Ελληνισμού¨. Ένα άρθρο που αναδημοσιεύοντας το, σίγουρα μας πλημμυρίζει όχι μόνο στενοχώρια, αλλά και εκνευρισμός, αφού τόσα πολλά χρόνια η πρόταση αυτή έχει πέσει στο κενό, προσκρούοντας σε τελική ανάλυση στην αδιαφορία των ταγών του ελληνικού κράτους :
¨Πολλοί λόγοι φέρονται δήθεν αντιτιθέμενοι εις την ίδρυσιν ενός υπουργείου ή έστω και μιας υπηρεσίας [π.χ. η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού ιδρύθηκε το 1983] αποβλεπούσης εις την εξυπηρέτησιν των αναγκών του διεσπαρμένου ανά την υφήλιον Ελληνισμού. Φαίνεται όμως ή μάλλον διαφαίνεται εις τας αντιρρήσεις αυτάς, φιλοδοξία προσώπων. Δεν θα επιμείνωμεν επ΄ αυτών των λόγων, διότι δεν αξίζουν να συζητώνται, αφού πρώτον το συμφέρον του Ελληνικού Κράτους επιβάλλει την άμεσον σύστασιν ενός τοιούτου παροικιακού οργανισμού. Αι πρεσβείαι πολλάκις δεν εισακούσθησαν. Ενώ εις υπουργός ή υφυπουργός υπεύθυνος, παρακαθήμενος εις τα υπουργικά εδώλια εν τη Βουλή, θα ηδύνατο να έχει υπεύθυνον γνώμην και θα ελέγχεται και θα επιβάλλεται.
Σύγκρουσις αρμοδιοτήτων – ιδού ο φόβος των πρεσβειών – υποκατάστασις του κύκλου ενεργείας του Υπουργείου Εξωτερικών, η οποία δεν είναι άλλωστε δυνατή, διότι ο οργανισμός του Υπουργείου Αποδήμου Ελληνισμού θα έχει σαφή και συγκεκριμένα όρια και όλαι αι ενέργειαι θα γίνωνται δια μέσου του Υπουργείου Εξωτερικών. Το ηθικόν περιεχόμενο της σκοπιμότητος ενός Υπουργείου Αποδήμου Ελληνισμού είναι τεραστίας σημασίας.
Οι πλείστοι των πολιτικών μας έζησαν αρκετά εις το εξωτερικόν. Η Α.Μ. ο Βασιλεύς επί αρκετά έτη ήτο εξόριστος, εγνώρισε τας παροικίας, καθώς και η Α.Β.Υ. ο Διάδοχος και ο Πρίγκηψ Πέτρος είδαν και εγνώρισαν τους παροίκους εις το εξωτερικόν. Είμαι βέβαιος ότι θα ησθάνθησαν όλοι την ανάγκην ταύτην. Δεν είναι ούτε πολυτέλεια, ούτε κάτι περιττόν, είναι κάτι που θα αποδώση πολλά. Είναι μία γενική απαίτησις, εις κοινός πόθος.
Η ιδέα ότι ο Ελληνισμός εν Αιγύπτω κολυμβά εις τας λίρας και ο εν Αμερική εις τα δολλάρια πολύ απέχει από του να είναι αληθής. Υπάρχει μία κρίσις εις όλας τας παροικίας.
Υπάρχει το κοινόν αίσθημα ότι ο απόδημος Ελληνισμός είναι εγκαταλελειμμένος, αυτό δε το κοινόν αίσθημα πρέπει να ικανοποιηθή.
Η σημερινή Κυβέρνησις έχει επίγνωσιν της καταστάσεως εις ην ευρίσκονται τα εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα, έτσι τουλάχιστον φαίνεται. Είναι Κυβέρνησις που προήλθεν από τον Λαόν. Έχει επομένως τας προϋποθέσεις δια την επιτυχίαν ενός σκοπού τόσον ενδιαφέροντος και ενός μέσου, όπως το Υπουργείον Αποδήμου Ελληνισμού, τόσον επιβαλλομένου.
Η Αντιπολίτευσις, η Κοινοβουλευτική, δεν δύναται να έχει αντίρρησιν. Ήδη ο ρίψας την ιδέαν υπήρξεν ο κ. Παπανδρέου. Ο κ. Βενιζέλος έζησε επί πολλά έτη εν Αιγύπτω και Αμερική και Γαλλία και έχει καλόπιστον διάθεσιν. Αι Πρεσβείαι δεν δρουν. Τα Προξενεία είναι διεκπεραιωταί. Αδυνατούν να έχουν πρωτοβουλίας. Αναγκαστικώς λοιπόν αι διπλωματικαί και προξενικαί υπηρεσίαι καταντούν υπηρεσίαι ρουτίνας. Δεν πρόκειται περί καθάρσεως των διπλωματικών και προξενικών υπηρεσιών, η οποία μόνον αναταραχάς θα επέφερε. Δια της λειτουργίας Υπουργείου θα ετονώνετο η μέριμνα των επί κεφαλής των παροικιών και των υπευθύνων εκπροσώπων του Ελληνικού Κράτους. Θα εδημιουργείτο και θα εκαλλιεργείτο μία φιλία μεταξύ των κρατών, τα οποία φιλοξενούν Έλληνας παροίκους.
Ούτε αι Πρεσβείαι, ούτε τα Προξενεία, ούτε τα γραφεία Τύπου και Τουρισμού επαρκούν εις την ικανοποίησιν των ελληνικών συμφερόντων.
Συνοψίζων, δύναμαι να διατυπώσω λακωνικώς την σκοπιμότητα της υπάρξεως του Υπουργείου Αποδήμου Ελληνισμού, χωρίς να γνωρίζω ούτε τας τότε προθέσεις του κ. Παπανδρέου, ούτε τον οργανισμόν τον οποίον είχε εκπονήσει ο φίλος κ. Νικολάου, ο οποίος τότε επρόκειτο να αναλάβη το Υπουργείον Αποδήμου Ελληνισμού και την τελευταίαν στιγμήν, δι΄ αγνώστους εις εμέ λόγους, δεν ανέλαβε.
Το Υπουργείον λοιπόν, θα είχε να επιτελέσει τα εξής:
1. Σύνδεσμος μεταξύ επισήμου Ελλάδος και των έξω αυτής Ελλήνων.
2. Επίγνωσις των πραγματικών συμφερόντων του αποδήμου Ελληνισμού
3. Διατήρησις και τόνωσις του εθνικού αισθήματος και της εμπιστοσύνης προς το Ελληνικόν Κράτος
4. Επαφή των διαφόρων ανά τον κόσμον παροικιών και ανταλλαγή σκέψεων μετά των επί κεφαλής των διαφόρων παροικιών.
5. Επίγνωσις των από μέρους καταστάσεων επί τω σκοπώ μιας κατευθύνσεως εν τη επιδιώξει μιας μεταναστευτικής πολιτικής.
6. Διαφήμισις του ελληνικού ονόματος και της τουριστικής κινήσεως.
7. Πρόσκτησις φίλων της Ελλάδος
8. Άμβλυνσις των πιθανών ενδοπαροικιακών διαφωνιών.
9. Υποστήριξις των ατομικών και των γενικωτέρων οικονομικών, εκπαιδευτικών, εμπορικών, θρησκευτικών, κτλ., συμφερόντων των Ελλήνων
10. Εκλογή των στοιχείων εκείνων, άτινα δύνανται να προσφέρουν εις την αύξησιν της παραγωγής και την τεχνικήν, οικονομικήν, υγειονολογικήν, εκπαιδευτικήν, κτλ., ανασυγκρότησιν της Ελλάδος.
Εις τας στιγμάς ταύτας, τας δυσκόλους, καθ΄ ας τα εξωτερικά μας ζητήματα αμίλλωνται εις σοβαρότητα με τα εσωτερικά, εις τας στιγμάς καθ΄ ας πνέει άνεμος ανασυγκροτήσεως και η ορθοπόδησις μας είναι κοινή σκοπιμότης, ας χρησιμοποιήση η Κυβέρνησις εν μέσον επαφής του ενός και πλέον εκατομμυρίου των Ελλήνων του εξωτερικού με τα επτά του εσωτερικού.
Δεν έχομεν να χάσωμεν τίποτε, εάν από καιρού εις καιρόν έρχεται εδώ εις Υπουργός αρμόδιος – άνευ δεξιώσεων, τελετών, λόγων και γευμάτων – δια να εργασθή ολίγον δια τα συμφέροντα της παροικίας, δια να του ειπούν τον πόνο τους και τας σκέψεις των οι Έλληνες, την λαχτάρα τους για την ησυχία του τόπου μας.
Άλλο Κοινότης, άλλο ο φιλόξενος τόπος, άλλο πρεσβεία, άλλο Υπουργός που έρχεται από την Ελλάδα δια τους παροίκους¨.
Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ
