Πλημμυρισμένοι από ιδιαίτερα πατριωτικά αισθήματα, οι Αιγυπτιώτες Έλληνες εόρταζαν κάθε χρόνο την Εθνική Επέτειο της 25^ης Μαρτίου σε κάθε πόλη, σε κάθε πολίχνη, σε κάθε χωριό της Αιγύπτου, υψώνοντας τη γαλανόλευκη με ιδιαίτερη υπερηφάνεια. Χαρακτηριστικά των αισθημάτων αυτών που διακατείχαν μικρούς και μεγάλους ήταν τα λόγια του μαθητού της Σαλβαγείου Σχολής Αλεξανδρείας Ν. Κυριακίδη, σε σχετικό λόγο που εκφώνησε στα 1935, λόγια που συνοψίζουν τον αιγυπτιώτικο πατριωτισμό:

¨Δι΄ ημάς τους νεωτέρους Έλληνας η επέτειος της ανυψώσεως της Σημαίας, η Εικοστή Πέμπτη Μαρτίου, κατέστη σύμβολον, κατέστη θρησκεία και πίστης. Η ημέρα αύτη είναι και θα είναι από γενεάς εις γενεάν ημέρα ιερά, καθ΄ ην η καρδία και ο νους εκάστου Έλληνος θα ίπταται υπέρ τα όρη και τας θάλασσας και θα ανατρέχη εις τα βάθη του παρελθόντος, ζωντανεύουσα τας μορφάς του Γερμανού, του Υψηλάντου, του Διάκου, του Μπότσαρη, του Μιαούλη, του Ανδρούτσου, του Κολοκοτρώνη και μυριάδων ηρώων, οι οποίοι αψηφήσαντες το παν, και αυτήν την ζωήν των, αντέταξαν τα γενναία στήθη των κατά του τυράννου, ίνα ημείς οι σημερινοί των απόγονοι ζήσωμεν εν τιμή και ελευθερία. Ας κύψωμεν τας κεφαλάς ημών και ας προσευχηθώμεν δια την Ελλάδα μας, ας επικαλεσθώμεν τους ενδόξους προγόνους μας, ας παρακαλέσωμεν τον μεγάλο μας Πατέρα να βοηθήση το ελληνικόν σκάφος να αντεπεξέλθη κατά των τρικυμιών, να φθάση εις ήσυχον λιμένα και συναθροίζων όλα τα ξενητευμένα τέκνα του, να δημιουργήση μίαν μεγάλην Ελλάδα. Και ούτω να πραγματοποιηθή το Μεγάλο ιδανικό, η Μεγάλη Ιδέα του Ελληνισμού. Ας κύψωμεν τας κεφαλάς ημών και ας προσευχηθώμεν υπέρ των μεγάλων του Γένους μας ανδρών, των τουρκομάχων αγωνιστών, όσοι κατά την φοβεράν εκείνην τιτανομαχίαν αγωνισθέντες, μας εκληροδότησαν το μεγαλύτερον των ανθρωπίνων αγαθών : Ελευθέραν Πατρίδα. Αλλ΄ ας προσευχηθώμεν και δια τους αφανείς στρατιώτας του δώδεκα, δεκατρία, δεκαεπτά και εικοσιδύο, οίτινες υπήρξαν υπόδειγμα υψίστου πατριωτικού ενθουσιασμού και φιλοπατρίας¨.

Ας μεταφερθούμε τώρα στο μακρινό 1910, κι ας παρακολουθήσουμε πως εόρτασαν τότε την 25^η Μαρτίου οι Αιγυπτιώτες σε Ζίφτα και Μίνια, πόλεις της κάτω και άνω Αιγύπτου αντίστοιχα :

¨Εν Ζίφτα: Και πάλιν εφέτος μετά πάσης μεγαλοπρεπείας και με ασυνήθη λαμπρότητα διεξήχθη εν Ζίφτα η Εορτή της Εθνικής ημών Ανεξαρτησίας, διοργανωθείσα υπό της Κοινοτικής Επιτροπής και συμμετεχόντος του Πανελληνίου Συνδέσμου. Ωραίον ήτο και επιβλητικόν το θέαμα της εισόδου εν τω Ναώ ηγουμένης της Κυανολεύκου και ακολουθούντων εν σώματι των μαθητών και μαθητριών του Σχολείου μας, οι και των Επιτρόπων της Κοινότητος και του Πανελληνίου απάντων φερόντων τα εθνικά σήματα. Η δοξολογία εψάλη μελωδικώτατα υπό των μαθητών και μαθητριών και μετά το πέρας αυτής ο εθνικός Ύμνος εντός του Ναού. Επηκολούθησε κατόπιν η Τελετή της Σημαίας εν τω προαυλίω της Εκκλησίας, όπερ είχε καλλτεχνικώτατα διακοσμηθή δια σημαιών και ανθέων και από εξέδρας σημαιοστολίστου επί τούτω στηθείσης εξεφώνησε τον κατάλληλον πανηγυρικόν της ημέρας ο διδάσκαλος της Κοινότητος. Τούτον διεδέχθη ο Γραμματεύς του Πανελληνίου Συνδέσμου, όστις εξήρε το έργον και τον σκοπόν του Συνδέσμου. Άσματα εθνικά και ποιήματα πατριωτικά έψαλλον και απήγγειλον καθ΄ όλον το διάστημα της εορτής οι μαθηταί και μαθήτριαι του Σχολείου μας, ο δε Ταμίας της κοινότητος λίαν επικαίρως διέθεσεν όχι ολίγα λαχεία του Εθνικού Στόλου εν τω μεταξύ αυτώ. Την εορτήν εποίκιλεν ο γνωστός ποιητής Μπάρμπα Γεώργης ο φτωχός, απαγγείλας ωραιότατον ποίημα και ζωηρώς χειροκροτηθείς. Πάντων επέσυρε την προσοχήν ωραιότατον πλαίσιον, όπερ είχε φιλοτεχνήσει ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος χαιρετίζων τους συνδρομητάς του και το οποίον είχεν αναρτηθή επί του κωδωνοστασίου, ου το όλον παρουσίαζεν ολόκληρον ανθώνα ως είχε διασκευασθή. Εν τέλει έκλεισε την ωραίαν εορτήν ο ιερεύς της Κοινότητος μας δια συντόμου και ωραιοτάτης προσλαλιάς, εξάρας το έργον και τα πατριωτικά αισθήματα της Κοινοτικής Επιτροπής και ευχηθείς όπως και εις το μέλλον ευτυχήση η Κοινότης να εορτάση ούτω την εθνικήν ανεξαρτησίαν. Ουρανομήκεις ζητωκραυγαί υπέρ του Έθνους και του Βασιλέως εκήρυξαν το τέλος της εορτής και ο Πρόεδρος της Κοινότητος εδέχθη τα συγχαρητήρια της παροικίας μας, εις την πρωτοβουλίαν του οποίου οφείλεται η διεξαγωγή της τελετής¨.

¨Εν Μίνια: Επί τη μεγάλη ημέρα της εθνικής ημών Παλιγγενεσίας άπαντα τα ενταύθα ελληνικά καταστήματα και τα Προξενεία ήσαν από πρωΐας σημαιοστόλιστα. Την 10^ην π.μ. ετελέσθη εν τω ελληνικώ Ναώ υπό του Σ. Μητροπολίτου Πτολεμαΐδος κ. Μιχαήλ μετά του υπ΄ αυτόν κλήρου η επίσημος δοξολογία, παρισταμένων πλην της Προξενικής ημών Αρχής και του αναπληρωτού του απουσιάζοντος Γάλλου Προξένου κ. Αντονίνη, του Προέδρου της ενταύθα ελληνικής Κοινότητος κ. Δ. Τσουρογιάννη μετά των Κοινοτικών επιτρόπων, του Προέδρου του ενταύθα ελληνικού Συλλόγου κ. Α. Μακά και του Διοικητικού αυτού Συμβουλίου, των μελών του Πανελληνίου Συνδέσμου και του Προέδρου αυτού και αναπληρωτού του Προξενείου ιατρού Σ. Μπουγάτσου και πλήθος Ελλήνων. Μετά τον πολυχρονισμόν του Βασιλέως μας, ον επηκολούθησαν ουρανομήκεις ζητωκραυγαί των παρισταμένων υπέρ του Έθνους και του Βασιλέως, ο συμπαθής και ενάρετος Μητροπολίτης ημών κ. Μιχαήλ εξεφώνησε τον πανηγυρικόν της ημέρας, εξάρας τας αρετάς των προγόνων και επικαλεσάμενος ημάς εις μίμησιν, λόγον μεστόν υψηλών θρησκευτικών και πολιτικών εννοιών, δι΄ ου κατενθουσίασε τους πάντας. Κατόπιν εν τη μεγάλη αιθούση του Προξενικού καταστήματος εγένετο λαμπρά υποδοχή παρά του Προξένου κ. Βατικιώτου και της ευγενούς συζύγου του, προσελθόντων πάντων των ανωτέρων και κατά την δοξολογίαν παραστάντων και πλήθους Ελλήνων, ευχηθέντων δια ζητωκραυγών υπέρ της ευημερίας του Έθνους. Προσηνέχθησαν αυτοίς αναψυκτικά και ούτω εορτασθείσης της επισήμου ταύτης ημέρας ενθουσιωδώς, απεχώρησαν πάντες περί την μεσημβρίαν¨.

Πηγές: ¨Ταχυδρόμος¨, Αλεξάνδρεια 30-12/4/1910, 5/4/1925, 25/3/1948

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ