Το ξεχωριστό έθιμο των χωριών της Κοζάνης, τα Μωμοέρια, ένα 12ήμερο εορτασμών για τον ερχομό του νέου έτους, με ρίζες βαθιές ως την αρχαία Ελλάδα, αποτελεί πλέον ένα από τα στοιχεία άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, σύμφωνα με την Unesco. Οι χοροί, οι μουσικές και τα δρώμενα στα χωριά της Βορείου Ελλάδας και η ιδιαιτερότητά τους, που φέρουν παραδόσεις από τον μακρινό Πόντο, αναγνωρίστηκαν από τον οργανισμό ως στοιχείο πολιτιστικής ιδιαιτερότητας που αξίζει να συμπεριληφθεί στη μακρά λίστα με τα άυλα στοιχεία που διαφοροποιούν τους πολιτισμούς του κόσμου.
Την Τετάρτη 30 Νοεμβρίου, στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας, προστέθηκαν 16 νέα πολιτιστικά στοιχεία από όλο τον κόσμο, στη λίστα της Unesco με τις λεγόμενες άυλες πολιτιστικές κληρονομιές της ανθρωπότητας. Μια λίστα που περιλαμβάνει δραστηριότητες από όλες της χώρες του κόσμου, από το Βέλγιο και τη Γερμανία, ως το Αφγανιστάν, την Κούβα και την Δομινικανή Δημοκρατία. Ανάμεσά τους και τα Μωμοέρα.
Τι σημαίνει άυλη πολιτιστική κληρονομιά;
Τι είναι τα μωμοέρια;
Μεταφέρουμε ακριβώς το κείμενο που συνοδεύει την ανακήρυξη του δρώμενου ως στοιχείο πολιτιστικής κληρονομιάς στην επίσημη ιστοσελίδα της Unesco. “Από τις 25 Δεκεμβρίου ως τις 5 Γενάρη, στην Κοζάνη, χορευτές, ηθοποιοί και μουσικοί βγαίνουν στους δρόμους του χωριού και επισκέπτονται τα σπίτια των ανθρώπων προκειμένου να γιορτάσουν τον ερχομό του νέου έτους.
Οι χορευτές στα μωμοέρια, ένα γκρουπ 30 ανδρών, είναι ένα ιδιαίτερο θέαμα. Εκπροσωπούν τους ιερείς του Μώμου (Θεού του γέλιου και της σάτιρας) ή στρατηγοί του Μεγάλου Αλεξάνδρου με περικεφαλαίες και στρατιωτική αρχαία μακεδονική φορεσιά, παραδοσιακά παπούτσια και μπαστούνια που χορεύουν υπό τις εντολές του ηγέτη τους, προκειμένου να πείσουν τις δυνάμεις τις φύσης να μην θέσουν σε κίνδυνο την ευμάρεια των χωρικών.
Οι ηθοποιοί περικυκλώνουν τους χορευτές, ερμηνεύοντας γνωστά ‘σκετσάκια’ όμως εκείνο του γέρου με το διάβολο (σκετς που μπορεί να διαφέρει από χωριό σε χωριό) και τους οποίους οι παρευρισκόμενοι καλούνται να πειράξουν δημιουργώντας μια πιο εύθυμη ατμόσφαιρα. Μουσικά όργανα όπως η πίπιζα πλαισιώνουν το δρώμενο.
Οι 12ημεροι εορτασμοί έχουν ως στόχο τις ευχές για ευημερία της κοινότητας για το χρόνο που ξεκινά, μεταξύ των οποίων υγεία, καλή σοδειά, αλλά και σωστή διαχείριση των φυσικών πόρων.
Οι εορτασμοί καταλήγουν στην πλατεία της πόλης, όπου όλοι τραγουδούν και χορεύουν γύρω από τη φωτιά μέχρι το πρωί. Ένα έθιμο που περνά από γενιά σε γενιά και συμβολίζει την πολιτισμική ταυτότητα της κοινότητας και χτίζει την κοινωνική συνοχή.”
