Η πρώτη στα χρονικά νομική προσπάθεια για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα από το Ηνωμένο Βασίλειο, απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Το δικαστήριο αποφάνθηκε πως επειδή η υποτιθέμενη κλοπή των γλυπτών έλαβε χώρα πάνω από 150 χρόνια προτού το Ηνωμένο Βασίλειο υπογράψει τη σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν έχει την εξουσία να εξετάσει την αγωγή.
Οι υπεύθυνοι της εκστρατείας για την επιστροφή των γλυπτών επεσήμανε πως το δικαστήριο δεν έβγαλε καμία απόφαση σχετικά με την «ουσία της υπόθεσης».
Τα μάρμαρα εκλάπησαν από τον Παρθενώνα από τον Έλγιν το 1800 και αυτός στη συνέχεια τα πούλησε στη βρετανική κυβέρνηση το 1816.
Η ελληνική κυβέρνηση έλαβε εκτεταμένες νομικές συμβουλές από τους δικηγόρους Αμάλ Κλούνεϊ και Τζέφρι Ρόμπερτσον, αλλά αποφάσισε να μην πάει στα δικαστήρια το Ηνωμένο Βασίλειο.
Αντ’ αυτού, η υπόθεση εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου ασκήθηκε από την Αθηναϊκή Ένωση, μια πολιτισμική ομάδα, μετά την άρνηση της Βρετανίας να δεχτεί την μεσολάβηση της Unesco ανάμεσα στις δύο χώρες.
Η βρετανική κυβέρνηση και το Βρετανικό, στο οποίο εκτίθενται τα γλυπτά του Παρθενώνα, επιμένουν πως ο Έλγιν τα απέκτησε νόμιμα.
Στην απόφασή του, η οποία εστάλη τον περασμένο μήνα στην Αθηναϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανέφερε: «Το Δικαστήριο σημειώνει πως τα μάρμαρα αφαιρέθηκαν από την Ελλάδα στις αρχές του 19ου αιώνα. Προκειμένου να τεθεί στο θέμα στο πλαίσιο της χρονικής δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, η προσφεύγουσα αρχή επικαλέστηκε την άρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να τεθεί σε διαμεσολάβηση με την Ελλάδα σχετικά με την επιστροφή των γλυπτών και την συνεχιζόμενη άρνησή της να τα επιστρέψει. Ωστόσο, είναι σαφές από την φύση των καταγγελιών της προσφεύγουσας αρχής ότι διαμαρτύρεται για την παράνομη αφαίρεση των γλυπτών από την Ελλάδα. Η αφαίρεση συνέβη 150 χρόνια πριν από την σύνταξη της Σύμβασης, άρα οι αιτιάσεις της προσφεύγουσας αρχής φαίνεται να είναι απαράδεκτες».
Οι δικαστές ανέφεραν επίσης πως η Αθηναϊκή Ένωση δεν είχε «κανένα δικαίωμα … να ζητήσει την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα».
Ο νομικός εκπρόσωπος της Αθηναϊκής Ένωσης, Βασίλης Σωτηρόπουλος, δήλωσε πως η υπόθεση αυτή ήταν «το πρώτο βήμα». Ισχυρίστηκε πως η απόφαση θα μπορούσε πραγματικά να βοηθήσει την κυβέρνηση να αναλάβει νομική δράση στο μέλλον.
«Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πρώτη δήλωση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η πρώτη ιστορικά δικαστική απόφαση, σχετικά με το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, τονίζει τα σημεία στα οποία θα πρέπει να επικεντρωθεί η Ελλάδα και να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην προσφυγής της κατά του Ηνωμένου Βασιλείου» δήλωσε ο κ. Σωτηρόπουλος.
Από την πλευρά του, ο Άντριου Τζορτζ, της Βρετανικής Ένωσης για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, δήλωσε πως η απόφαση αυτή δεν επηρεάζει τα επιχειρήματα υπέρ της επιστροφής των γλυπτών. «Δεν μάθαμε τίποτα από αυτό. Το μόνο που μάθαμε είναι πως αυτός δεν ήταν ο χώρος για την επίλυση του θέματος» δήλωσε.
Στις 10 Ιουλίου, μια διακομματική ομάδα βουλευτών της Βρετανίας ξεκίνησε ένα νομοσχέδιο για την επιστροφή των γλυπτών στην Αθήνα, στο Μουσείο της Ακρόπολης που χτίστηκε ειδικά για τα γλυπτά του Παρθενώνα.
Το Βρετανικό Μουσείο υποστηρίζει πως «αφηγείται την ιστορία των πολιτιστικών επιτευγμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο, από την αυγή της ανθρώπινης ιστορίας πάνω από 2 εκατομμύρια χρόνια πριν, μέχρι σήμερα. Τα γλυπτά του Παρθενώνα είναι ένα ζωτικό στοιχείο σε αυτή τη συλλογή. Αποτελούν μέρος της κοινής κληρονομιάς του κόσμου και ξεπερνούν τα πολιτικά όρια» ισχυρίζεται το Βρετανικό Μουσείο.
«Το Μουσείο της Ακρόπολης επιτρέπει στα γλυπτά του Παρθενώνα που βρίσκονται στην Αθήνα (περίπου τα μισά από όσα διασώθηκαν από την αρχαιότητα) να εκτιμηθούν κατάλληλα. Τα γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο είναι μια σημαντική αναπαράσταση του αρχαίου αθηναϊκού πολιτισμού στο πλαίσιο της παγκόσμιας ιστορίας».
