Με αφορμή τον έντονο προβληματισμό εξαιτίας της παγκόσμιας απειλής που συνιστά η ραγδαία άνοδος του τζιχαντισμού, ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ.Θεόδωρος Β΄ απέστειλε, μέσω συνέντευξης στην εφημερίδα ELL NEWS, μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα ότι, αν δεν απαλειφθεί η ανθρώπινη δυστυχία, δεν θα μπορέσει ποτέ να χτυπηθεί ο φανατισμός και οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να παρασύρονται από τις σειρήνες του εξτρεμισμού. Ο Μακαριώτατος, απαντώντας σε ερωτήσεις του δημοσιογράφου Φώτη Νάκου, ανέφερε χαρακτηριστικά τα εξής:

• Μακαριώτατε η κοινή γνώμη παγκοσμίως πάγωσε, όταν είδε τον αποκεφαλισμό του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζέιμς Φόλει από τους Τζιχαντιστές.  Ποια είναι αυτή τη στιγμή η κατάσταση  και πως εξελίσσεται ο διωγμός των Χριστιανών από φανατικούς ισλαμιστές;

Ο δημόσιος αποκεφαλισμός του Αμερικανού δημοσιογράφου ανάγκασε την ανθρωπότητα να κοιτάξει κατάματα την πλέον ακραία έκφραση θρησκευτικού φονταμενταλισμού, η οποία αρνείται στο όνομα του Θεού την ελευθερία του άλλου και απαξιώνει ή και εκμηδενίζει την ανθρώπινη ζωή, όταν αυτή δεν προσαρμόζεται στις παράλογες επιταγές της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας. Βέβαια ο φονταμενταλισμός ευδοκιμεί στο έδαφος της πολιτικής ανελευθερίας, της οικονομικής ανέχειας και της κοινωνικής εξαθλίωσης. Και η Μέση Ανατολή έγινε η ιδεώδης φωλιά επώασης του αυγού του φιδιού, που φέρει το όνομα τζιχαντισμός, διότι στη Μέση Ανατολή, στη διαχρονική αυτή σκακιέρα υψίστης γεωπολιτικής και ενεργειακής αξίας, εκείνοι που μετακινούν τα πιόνια δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ ειλικρινά για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των απλών ανθρώπων. Ενδιαφέρθηκαν μόνο για τα δικά τους συμφέροντα, θυσιάζοντας την κοινωνική αρμονία στο βωμό του σεκταριανισμού κατ’ εφαρμογή της γνωστής μεθόδου του διαίρει και βασίλευε.

Ο τζιχαντισμός ως θρησκευτική και πολιτική ιδεολογία μεταγγίστηκε και στις ερημικές περιοχές της δυτικής Αφρικής, με πλέον χαρακτηριστικό το παράδειγμα της οργάνωσης Μπόκο Χαράμ στη Νιγηρία, η οποία έγινε ευρέως γνωστή κυρίως μετά την απαγωγή των εκατοντάδων κοριτσιών στα βόρεια της χώρας. Η ανθρωπότητα ίσως να έσπρωχνε το πρόβλημα αυτό αδιάφορα κάτω από το χαλί της ιστορίας, αν δεν πρόβαλλε απειλητική η προοπτική της διασποράς του τζιχαντισμού στις ανεπτυγμένες δυτικές κοινωνίες. Και αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι το πρόβλημα θα αντιμετωπιστεί μόνο αν χτυπηθεί η ρίζα του κακού, δηλαδή η ανθρώπινη δυστυχία. Μόνο αν χτυπηθεί η τροφός αυτή του φανατισμού, θα σταματήσουν οι άνθρωποι να παρασύρονται από τις σειρήνες του εξτρεμισμού.

• Ζείτε σε μια περιοχή, όπου βιώνετε καθημερινά τέτοιες καταστάσεις. Πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η έκρηξη βίας εν’ ονόματι του Ισλάμ για την περιοχή;

Εδώ θα πρέπει να γίνει ένας διαχωρισμός μεταξύ του Ισλάμ και του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Το Ισλάμ ως διαφορετική θρησκευτική αντίληψη και πράξη είναι απολύτως σεβαστό. Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός ως αντίληψη και πράξη θρησκευτικής ανωτερότητας που υπονομεύει την ανοχή στην διαφορετικότητα είναι απολύτως καταδικαστέος. Στη δεκαετία της πατριαρχικής μου διακονίας εφαρμόζω κατά γράμμα αυτό που ο Πατριάρχης Νικόλαος ο Μυστικός έγραψε για τον ιερό Φώτιο: “ἐφίλει τούς κοσμουμένους ὑπό τῶν ἀρετῶν τῆς φρονήσεως, τῆς ἀγχινοίας, τῆς φιλανθρωπίας Μουσουλμάνους, εἰ καί μεταξύ τό διαφέρον τῆς πίστεως ἳστατο» (Migne Ε.Π. 111, 37). Καρπός αυτής της προσέγγισης υπήρξε το γεγονός ότι η Δευτερόθρονη Εκκλησία της Ορθοδοξίας χαίρει όχι μόνο της προστασίας, της ασφάλειας, αλλά και των διευκολύνσεων για την άσκηση του έργου της από την Αιγυπτιακή Κυβέρνηση, αλλά και της εκτίμησης του απλού αιγυπτιακού λαού.

Η μεγάλη πλειοψηφία αυτού του λαού αποστρέφεται τον φανατισμό και την βία στο όνομα του Ισλάμ. Αποστρέφεται όμως και τις πολιτικές που συχνά χαράσσονται στα μεγάλα κέντρα αποφάσεων όχι μόνο ερήμην του, αλλά ενίοτε και σε βάρος του. Ξέρετε η Αφρική εν γένει δεν έχει διαγράψει από την ιστορική της μνήμη τις οδυνηρές εμπειρίες της αποικιοκρατίας και με απογοήτευση βλέπει την αποικιοκρατία του παρελθόντος να επανεμφανίζεται μεταλλασσόμενη από εδαφική σε οικονομική. Ας μην επιτρέψουμε λοιπόν στον θρησκευτικό φανατισμό να εκμεταλλευτεί το συναίσθημα της αδικίας που γεννά ο πολιτικός και οικονομικός αμοραλισμός των δυνατών της Γης.

• Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας πως προσπαθεί να βοηθήσει και να εμψυχώσει του χριστιανικούς πληθυσμούς της Αφρικής;

Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας κινείται αταλάντευτα στη γραμμή που χάραξε ο Κύριός μας: «πάντα ὅσα προσεύχεσθε και αἰτεῖσθε, πιστεύετε ὅτι ἐλάβετε, και ἔσται ὕμῖν” (Μρκ, 11,24). Σήμερα λοιπόν που η φλόγα της εν Χριστώ ελπίδας φαίνεται να τρεμοσβήνει, απειλούμενη από τους ανέμους των ερίδων, εθνικών και διεθνών, πολιτικών και κοινωνικών, ιδεολογικών και θρησκευτικών, αγωνιζόμαστε να μη χαθεί από τις ψυχές των ανθρώπων η δύναμη της πίστης να μετακινήσει όρη και η αποτελεσματικότητα της προσευχής να αποτελέσει την προεικόνιση της ειρήνευσης της κτίσης του Θεού.

Αγωνιζόμαστε να μη χαθεί από τις ψυχές των ανθρώπων η πίστη στη δυνατότητα διαμόρφωσης των σχέσεων με τον συνάνθρωπο στο πρότυπο της σχέσης του Θεού με τον άνθρωπο, όπως αυτή έλαβε σάρκα και οστά στο θεανδρικό πρόσωπο του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, ο Οποίος θυσιαστικώς προσέφερε «ἑαυτόν ἀντίλυτρον ὑπέρ πάντων» (Α΄Τιμ. 2, 6-7). Οι  ιεραποστολικοί μας πυρήνες απανταχού της Αφρικής εργάζονται θυσιαστικώς για να βιώσει ο Αφρικανός αδελφός την πίστη στον Θεό της Αγάπης ως αναστάσιμη ελπίδα, νοηματοδότηση του πόνου, φιλανθρωπία και διακονία, δικαιοσύνη και ειρήνη.

• Δυστυχώς στην Αφρικανική ήπειρο εξελίσσεται και ένα άλλο δράμα, με την έξαρση του ιού Έμπολα. Έχουμε πολλούς νεκρούς σε Λιβερία, Νιγηρία Σιέρρα Λεόνε. Περιγράψτε μας την κατάσταση που σας μεταφέρουν οι οικείοι μητροπολίτες, αλλά και οι ιεραπόστολοι του Πατριαρχείου.

Η κατάσταση είναι δύσκολη διότι λείπουν τα μέσα πρόληψης, διάγνωσης και παρακολούθησης της θανατηφόρου αυτής ιογενούς λοίμωξης. Λείπει η πρόσβαση των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού σε μονάδες νοσηλείας. Λείπει η πρόσβαση σε πόσιμο νερό, γεγονός που πολλαπλασιάζει τη διασπορά του ιού. Λείπει η αγωγή υγείας, ώστε το πρόβλημα να αντιμετωπιστεί στις σωστές του διαστάσεις. Το πρόβλημα μπορεί να αποβεί παγκόσμιο και για αυτό καλούμε όλους τους εμπλεκόμενους διεθνείς οργανισμούς αφενός να ενισχύσουν τις πληττόμενες χώρες με τον απαραίτητο υλικοτεχνικό εξοπλισμό, αφετέρου να επιταχύνουν τις προσπάθειες εξεύρεσης της κατάλληλης θεραπείας. Τα πρώτα μηνύματα από την δοκιμή πειραματικών φαρμάκων είναι ελπιδοφόρα. Μέχρι όμως αυτά να καταστούν ευρέως διαθέσιμα, τα ιεραποστολικά μας κλιμάκια εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να συνδράμουν αποτελεσματικά τις υπάρχουσες υποδομές υγειονομικής περίθαλψης.

• Στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έχετε διδάξει πως μπορεί να είναι επιτυχής η ειρηνική συμβίωση ετερόδοξων και αλλόθρησκων. Ποιο είναι το μήνυμα  που στέλνετε ως Προκαθήμενος του παλαίφατου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας για την έξαρση βίας.

Το παράδειγμα του Ιησού Χριστού που ανοίχτηκε προς τους καταφρονημένους, προσέφερε φιλοξενία προς τους ξένους και αποδέχτηκε τους άλλους ας γίνει πηγή έμπνευσης για τη δική μας ειρηνική συμπεριφορά. Στις μέρες μας οφείλουμε να κάνουμε πράξη την φιλοξενία ως ειρηνικό άνοιγμα προς τους άλλους. Ένα άνοιγμα θεμελιωμένο στο σεβασμό της αξίας όλων των ανθρώπων. Ένα άνοιγμα βασισμένο στην ακλόνητη πίστη ότι ο Θεός που γνωρίζουμε μέσω του Ιησού Χριστού, μας συναντά καθημερινά στην ειρηνική και αγαπητική επαφή μας με τους συνανθρώπους μας· συνανθρώπους αγνώστους προς εμάς, φτωχούς και βασανισμένους· αλλά και συνανθρώπους εθνικά, πολιτισμικά και θρησκευτικά ξένους προς εμάς. Η αποδοχή του άλλου είναι το πρώτο βήμα για την περιθωριοποίηση των βίαιων ενστίκτων και την παγίωση της εσωτερικής και της διαπροσωπικής ειρήνης. Η αποδοχή του άλλου είναι η πραγματοποίηση της εντολής “ἀγάπα τόν πλησίον ὡς σεαυτόν”. Η αποδοχή του άλλου μπορεί να αλλάξει τον άλλο, όπως μπορεί να αλλάξει και εμάς.